شبهای مبارک قدر اعمال مشترکی در مفاتیح دارد و برخی اعمال هم مخصوص سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم هستند. اما در کنار این موارد برخی توصیههای معنوی هم هست که از روایات و احادیث و سیره معصومین و بزرگان در مواجهه با شبهای قدر قابل برداشت است.
رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانیهای خود درباره شبهای قدر برخی از این اعمال و توصیهها را بیان کردهاند. در این مطلب 12توصیه مهم ایشان برای استفاده هرچه بیشتر و بهتر از فواید معنوی شبهای از بین سخنان ایشان گردآوری شده است.
به معنی دعاها توجه کنید
ادعیههایی که از معصومین به ما رسیده است همگی پرمغز و حاوی مضامین عاشقانه و عارفانه است. اما در این بین دعاها و مناجاتهای امیرالمومنین(ع) مثل دعای کمیل و مناجات شعبانیه برای کسی که به معنی آنها توجه کند، حقیقتا گذازنده است. جوانان عزیز سعی کنند معانی این کلمات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهند.
با خدا حرف بزنید
اگر انسان معانی دعاها را بدانذ بهترین کلمات و بهترین خواستهها در همین دعاهاست. در این شبها باید با خدا حرف زد و از خدا خواست. اگر کسی معانی این دعاها را نمیداند با زبان خودتان دعا کنید و با خدا حرف بزنید. انس با خدای متعال و ذکر او و استغفار و دعا خیلی تاثیرات معجزهآسایی بر دل انسن دارد و دلهای مرده را زنده میکند.
از خدای متعال عذرخواهی کنید
حال که خدای تعال به ما میدان داده است که به سوی او برگردیم، طلب مغفرت کنیم و از او معذرت بخواهیم.اینجا عذرخواهی برای شما درجه میآفریند، گناهان را میشوید و شما را پاک و نورانی میکند. خداوند میفرماید «فادکرونی اذکرکم» مرا به یاد آوردید تا من شما را به یاد آورم.
دلهایتان را با مقام ولای امیرالمومنین(ع) آشنا کنید
ماه رمضان به خصوص شبهای قدر، بهار توجه دلها و ذکر و خشوع و تضرع است. بهانه و مناسبتی است برای اینکه دلهایمان را با مقام والای امیرالمومنین(ع) و سرور متقیان عالم قدری آشنا کنیم و درس بگیریم. هر چه در فضائل ماه رمضان و وظائف بندگان صالح در این ماه بر زبان اری شود و بتوان گفت، امیرالمومنین(ع) نمونه کامل آن و برجستهترین الگو برای آن خصوصیت است.
در آیات خلقت و سرنوشت انسان تامل کنید
از اوّل شب بیست وسوم، از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی - «سلام هی حتّی مطلع الفجر» - شروع میشود، تا وقتی که اذان صبح آغاز میگردد. این چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمهی رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است. آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر». هزار ماه زندگی انسان، چقدر میتواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است. این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بیاعتباری این زندگی مادّی و اینکه همهی این چیزهایی که میبینید، مقدّمهی آن عالمی است که لحظهی جان دادن، دروازهی آن عالم است، بگذرانید.
با آمادگی معنوی وارد شب قدر شوید
«لیلةالقدر خیر من الف شهر. تنزّل الملائکة والرّوح. فیها بإذن ربّهم من کل امر». شبی که فرشتگان، زمین را به آسمان متّصل میکنند، دلها را نورباران و محیط زندگی را با نور فضل و لطف الهی منوّر میکنند. شب سلامت دلها و جانها، شب شفای بیماریهای اخلاقی، بیماریهای معنوی، بیماریهای مادّی و بیماریهای عمومی و اجتماعی که امروز متأسفانه دامان بسیاری از ملتهای جهان، از جمله ملتهای مسلمان را گرفته است. سلامتی از همه اینها، در شب قدر ممکن و میسّر است؛ به شرطی که با آمادگی وارد شب قدر شوید.
ساعات لیلةالقدر را مغتنم بشمارید
قدر لیلةالقدر را باید دانست، ساعات آن را باید مغتنم شمرد و کاری کرد که انشاءاللَه قلم تقدیر الهی در شبهای قدر برای کشور عزیز و آحاد ملت ما تقدیری آنچنان که شایسته مردم مؤمن و عزیز ماست، رقم بزند.
از رذائل مادی خود را دور کنید
ما باید امیدوار باشیم، دعا کنیم و بکوشیم از این شبهای قدر برای عروج معنوی خود استفاده کنیم؛ چون نماز معراج و وسیلهی عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است، شب قدر هم معراج مؤمن است. کاری کنیم عروج کنیم و از مزبله مادی که بسیاری از انسانها در سراسر دنیا اسیر و دچار آن هستند، هرچه می توانیم، خود را دور کنیم. دلبستگی ها، بدخلقی ها - خلقیات غیرانسانی، ضدانسانی - روحیات تجاوزگرانه، افزون خواهانه و فساد و فحشا و ظلم، مزبله های روح انسانی است. این شبها باید بتواند ما را هرچه بیشتر از اینها دور و جدا کند.
بهترین اعمال در این شب، دعاست
شبی که به عنوان لیلةالقدر شناخته شده است و مردد است بین چند شب در ماه رمضان، از هزار ماه برتر و بالاتر است. در ساعتهای کیمیایی لیلةالقدر، بندهی مؤمن باید حداکثر استفاده را بکند. بهترین اعمال در این شب، دعاست. احیاء هم برای دعا و توسل و ذکر است. نماز هم - که در شبهای قدر یکی از مستحبات است - در واقع مظهر دعا و ذکر است. در روایت وارد شده است که دعا «مخّ العبادة»؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا یعنی چه؟ یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ در واقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست است، یا تمجید و تحمید است، یا اظهار محبت و ارادت است؛ همهی اینها دعاست. دعا یکی از مهمترین کارهای یک بندهی مؤمن و یک انسان طالب صَلاح و نجات و نجاح است. دعا در تطهیر روح چنین نقشی دارد.
برای مسائل کشور و مسلمین دعا کنید
شبهای قدر را حقیقتاً قدر بدانید. قرآن صریحاً میفرماید: «خیر من الف شهر»؛ یک شب بهتر از هزار ماه است! این خیلی ارزش دارد. شبی است که ملائکه نازل میشوند. شبی است که روح نازل میشود. شبی است که خدای متعال آن را به عنوان سلام دانسته است. سلام، هم به معنی درود و تحیّت الهی بر انسانهاست، هم به معنای سلامتی، صلح و آرامش، صفا میان مردم، برای دلها و جانها و جسمها و اجتماعات است. از لحاظ معنوی، چنین شبی است. شبهای قدر را قدر بدانید و برای مسائل کشور، مسائل خودتان، مسائل مسلمین و مسائل کشورهای اسلامی دعا کنید.
حاجات خود و مؤمنان را از خدا بخواهید
نگاه کنید به حاجات خودتان، حاجات مسلمانان، حاجات کشورتان، حاجات برادران مؤمنتان؛ به مریضها، به مریضدارها، به جانبازان، به غم دیدهها، به دلهای غمگین، به چشمهای نگران، به نیازهای فراوانِ انسانهایی که حول و حوش شما، زیر سقف شما و در کشور شما هستند، در دنیای اسلام هستند، روی کره خاک هستند. همه این حاجات را در این شبهای قدر، یکی یکی از خدای متعال بخواهید.
به ولیّعصر، ارواحنافداه، توجّه کنید
امشب را که شب قدر است، قدر بدانید. دعا، تضرّع، توبه و انابه و توجّه به پروردگار،جزو وظایف همه ماست. مشکلات عمومی مسلمین، مشکلات کشور، مشکلات شخصیتان و مشکلات دوستان و برادرانتان را با خدای خودتان مطرح کنید. از خدای متعال توجّه بخواهید؛ از خدای متعال مغفرت بخواهید؛ از خدای متعال انابه و حال و توجّه بخواهید.
امشب را قدر بدانید. شب بسیار مهمی است؛ شب بسیار عزیزی است. به ولیّعصر، ارواحنافداه، توجّه کنید؛ به در خانه خدا - مسجد - بروید و به برکت امام زمان از خدای متعال خواستههایتان را بگیرید.