«کوویدیه» را شاید این روزها در ایستگاه‌ها یا واگن‌های مترو دیده باشید. استفاده طنزگونه از اشعار شعرای نامی کشور با موضوع لزوم استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی که در 13 ایستگاه در معرض دید مسافران قرار دارد.
دستکاری آثار شعرای اسمی ایران در مترو/ برو ماسک می‌زن مگو چیست ماسک!
تا حالا به این فکر کرده‌اید که اگر بیماری کرونا در زمان حافظ شایع میشد، چه غزلی درباره آن می‌سرود؟ یا اگر باباطاهر هم‌روزگار ما بود و برای اینکه مردم را به ماندن در خانه تشویق کند، کدام رباعی را زمزمه می‌کرد؟ نیما با چه حس و حالی از ما می‌خواست که فاصله اجتماعی را رعایت کنیم؟
وقتی وارد گذرگاه‌های فرهنگی مترو تهران بشوید، انگار همه شاعران اسمی کشور به زبان شعر از ما می‌‌خواهند که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با این بیماری مقابله کنیم. در گذرگاه‌های فرهنگی مترو که اغلب تصاویر عکاس‌ها به مناسبت‌های مختلف به نمایش گذاشته میشد، این بار رخی دیگر را نمایان کرده و هشت شاعر مشهور با ماسک حضور دارند و «کوویدیه» سروده‌اند.
این تصاویر متفاوت شاعران معاصر با ماسک و «کوویدیه»های آنها، حاضران را لحظه‌ای به تامل وا داشته و پس از خواندن اشعار لبخند بر لبشان ظاهر می‌شود. این قالب «کوویدیه» با ویروس کرونا ظهور کرده و حالا کم‌کم جا باز می‌کند.
این کار جالب در ۱۳ ایستگاه در حال اجراست. با سیدمجتبی تقوینژاد، معاون امور فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران که گفت‌وگو کردیم تا درباره این طرح بیشتر بدانیم، درباره نمایشگاه «کوویدیه» که با استفاده طنزگونه از اشعار شعرای نامی کشور با موضوع لزوم استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در ایستگاه‌های مترو برپا شده، اظهار داشت: طراحی باکس ورودی ایستگاه‌های مترو با ماسک به منظور دعوت مسافران به استفاده از ماسک هنگام سفر در مترو، نصب کتیبه‌های فرهنگی با محتوای تصاویر کادر درمان، کارکنان مترو و پیام‌های فرهنگی با موضوع مقابله با بیماری کرونا، برپایی نمایشگاه عکس و پوستر، نمایشگاه کاریکاتور با نگاه طنز به مشکلات مقابله با کرونا در مترو، نمایشگاه نگارگری با موضوع استفاده شخصیت‌های مینیاتوری از ماسک، نمایشگاه «کوویدیه»، با استفاده طنزگونه از اشعار شعرای نامی کشور با موضوع لزوم استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی، از جمله زیر مجموعه‌های کمپین یا پویش «سفر، سلامت» است که از طریق نمایشگر ایستگاه‌های مترو در معرض دید مسافران قرار گرفته است.
او در پاسخ به این سوال که ایده جالب در راستای استفاده طنزگونه از اشعار شعرای نامی کشور با موضوع لزوم استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در ایستگاه‌های مترو این روزها ممکن است نظر هر مخاطبی را جلب کند، اضافه کرد: این طرح هم از جمله زیرمجموعه‌های پویش و کمپینی با عنوان «سفر، سلامت» است. مجموعه مترو در ایام همه‌گیری کرونا هیچگاه سرویس‌دهی خود را رها نکرد و یکی از کارهای ما نیز آموزش‌های شهروندی و انتقال پیام به مخاطبان مترو است. به همین دلیل در موج جدید کرونا، ایده‌ها و شوخی‌هایی با شعر شعرای بزرگی مثل حافظ، مولانا، خیام، جامی، نیما و شهریار و... مدنظر قرار گرفت.
معاون امور فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران افزود: اشعار هشت شاعر در این طرح مورد استفاده قرار گرفت و تلاش شده سروده‌های معروف این شاعران انتخاب شود تا پیامی به مخاطب به شیوه دیگر منتقل شود؛ چرا که اغلب مسافران مترو خسته بوده و تلاش کردیم از این طریق لبخندی بر لب آنها بنشیند. در کنار اشعار، تصاویر شعرا با ماسک را قرار دادیم تا مردم فضای متفاوتی را ببینند.
او در پاسخ به اینکه واکنش مسافران مترو چگونه است، گفت: واکنش‌های خوبی از مردم گرفتم. شهروندان از این طرح رضایت داشته و از این ایده استقبال می‌کنند. آنها معتقدند می‌تواند تاثیرگذار باشد و حتی مدتی در مقابل آن تامل داشته و لبخند می‌زنند.
تقوینژاد تصریح کرد: این طرح از سوی همکاران من که اهل شعر و ادب هستند و حتی در میانشان افراد شاعر و شناخته شده مثل غزلسرایان معاصر هم حضور دارند، طراحی شد. ما کار را برون‌سپاری نکردیم و در جلسات همفکری این ایده خارج شد. در این بازی‌های شاعران از کلماتی چون ماسک و قرنطینه و کرونا و... استفاده کردند.
تقوینژاد در پایان اضافه کرد: در ۲۵ ایستگاه گالری داریم که ۱۲ ایستگاه گالری کاریکاتور و در ۱۳ ایستگاه هم مینیاتور و شعر شعرای سرشناس در معرض دید عموم قرار گرفته است. البته در داخل واگن‌های قطار هم در قالب چاپ و لمینت این اشعار نصب شده تا مسافران در طول مسیر هم از آن لذت ببرند. این طرح از شنبه همین هفته اجرایی شده است.
حالا کلیپی درباره اشعار «کوویدیه» ببینید؛ بلکه لبتان به خنده باز شود.
در ادامه چند نمونه از این اشعار منتشر می‌شود. اسمش «کوویدیه» است؛ چیزی مثل بهاریه.
نکته جالب اینکه «پویش اقتراح» همزمان با آغاز کرونا توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور آغاز شد و شاعران سنگ تمام گذاشتند. برخی شعرشان را در یک ویدئو برای مخاطب خواندند، برخی برایش تصویرسازی کردند، برخی دیگر بیشتر از یک بیت سرودند. شاعران اهل افغانستان و پاکستان از جمله سید حکیم بینش، احمد شهریار و کمیل قزلباش هم در این پویش شرکت کردند. اشعاری که مترو از آنها استفاده کرده بخشی مربوط به این پویش بوده است.
البته تابلوهایى از این اشعار به بیمارستانهاى تهران اهدا شد و قرار است بزودی کتاب برگزیده این اشعار منتشر شود.
مثل سعدی باش
رضا اسماعیلی هم برای کرونا دو رباعی سروده که در کنار قصیده و تک‌بیت و دیگر گونه‌های شعری جای رباعی خالی نباشد.
هشدار! به دوستان خود غم ندهی/ بیماری و درد، جای مرهم ندهی
بی‌ماسک مرو ز خانه‌ات بیرون، تا/ ای جان! «کرونا» به خلق عالم ندهی
«سعدی» که هوای باغ و بستان می‌کرد/ در روی زمین سفر فراوان می‌کرد
گر از «کرونا» شنیده بود اوصافی/ خود را به حصار خانه زندان می‌کرد!
با اجازه شاعر
چند نمونه از تک‌بیتی شاعران مطرح برای پویش اقتراح ماسک را می‌خوانید که همه آنها با اجازه شاعری که از شعرش بهره گرفته‌اند، سروده و منتشر شده‌اند.
«به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست»/ که هر که ماسک نزد از قبیله ما نیست
محمود اکرامی‌فر
ناگهان ماسک برانداخته‌ای یعنی چه؟/ مست از خانه برون تاخته‌ای یعنی چه؟
سعید بیابانکی
به روز حشر اگر می‌روی به سمت بهشت/ دو بسته ماسک ببر احتیاط در این است
علیرضا قزوه
دل می‌رود ز دستم، صاحبدلان خدا را/ بی‌ماسک و ژل مریضی خواهد شد آشکارا
مجتبی باقی
مرا می‌بینی و هر دم زیادت می‌کنی دردم/ چرا بی‌ماسک می‌آیی رفیق ناجوانمردم؟
ایمان طرفه
مترو تهران
كوويديه
ایستگاه مترو
سید مجتبی تقوی نژاد
معاون امور فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران
