عزاداری‌های دهه اول محرم امسال به پایان رسید تا محرمی دگرگون و البته بیادماندنی در خاطر و اذهان مردم ایران اسلامی ثبت شود؛ محرمی که ابتدایش همه نگران برگزاری مجالس عزاداری بودند و حتی تا ساعاتی مانده به برپایی محافل شب اول محرم، دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های ستاد کرونا عوض شد و در نهایت، عزاداری در فضای مسقف را ممنوع اعلام کردند.
*تصاویری که فضای مجازی را قانع کرد
با تمام این شرایط و اتفاقات اما شب اول عزاداری‌های محرم برگزار شد و ساعاتی بعد از برگزاری این مجالس، فضای مجازی پُر شد از قاب‌های زیبا و ماندگاری از نظم مثال‌زدنی هیأتی‌ها. عزاداران حسینی در هیأت‌های عزاداری باتوجه به تلاقی شب اول با شب جمعه، شب زیارتی امام حسین (ع) فراتر از حد مورد انتظار مسئولین کشور و هیأت‌ها به محل برگزاری جلسات رفتند، اما خودشان برای رعایت دستورالعمل‌ها راغب بودند. آن‌ها نمی‌خواستند به خاطر کوتاهی یا کم‌کاری‌ها، احدی به خود اجازه دهد توهینی به مجلس و دستگاه امام حسین (ع) کرده باشد.
این عزم و اراده عزاداران و تلاش هیأتی‌ها، موجب شد تصاویری از هیأت‌ها منتشر که از صف‌آرایی منظم هیأت‌ها، با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی حکایت داشت. انتشار این تصاویر فرصت را از حاشیه‌سازان و فرصت‌طلبان نسبت به عزاداری‌های امسال گرفت و آنان نتوانستند در برابر این شکوه و نظم حرفی بزنند.
*تقدیر مقام معظم رهبری از هیأتی‌ها
مقام معظم رهبری در 2 شهریورماه در ارتباط تصویری با جلسه هیأت دولت طی سخنانی فرمودند: از برگزار‌کنندگان و منبری‌های محترم و مداحان محترم مجالس عزاداری محرم که تا امروز به‌حمدالله اکثر آن‌ها توصیه‌های ستاد ملی کرونا را مراعات کرده‌اند، تشکر می‌کنم؛ حالا شاید برخی در گوشه‌کنار باشند که رعایت نکرده باشند که به آن‌ها هم توصیه و تأکید می‌کنم که این جهات سلامت را مراعات کنند.
*محمود کریمی خبرسازترین چهره دهه اول محرم
محرم امسال را علاوه بر نظام مثال‌زدنی و رعایت حداکثری هیأتی‌ها برای انجام دستورالعمل‌های بهداشتی، نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها نیز بیادماندنی کرد. محمود کریمی در دهه اول محرم امسال خبرسازترین چهره در میان مداحان بود. او پیش از آغاز محرم اعلام کرد امسال به دلیل فراهم نبودن شرایط برای رعایت پروتکل‌ها از سوی هیأت رایةالعباس (ع) جلسه عزاداری برگزار نخواهیم کرد. دو روز مانده به محرم، حسین سازور از تصمیم این مداح اهل بیت (ع) برای راه‌اندازی یک تکیه سیار خبر داد؛ خبری که همه تا شب اول محرم در فکر چند و چون آن بودند؛ تا اینکه محمود کریمی با یک بلندگو کنار یک وانت سیاهپوش در منطقه تسلیحات تهران مشاهده شد.
او در دهه اول محرم هر شب به یکی از مناطق شهر تهران سر زد و حتی در حاشیه تهران و کوره‌های آجرپزی رفت تا بگوید عشق به حسین و عرض ارادت به سیدالشهدا علیه‌السلام به مجلس و جمعیت و جایگاه آن‌چنانی نیاز ندارد. می‌توان کوچه به کوچه رفت و عشق حسین را جار زد.
*کوچه‌ها حسینیه شدند
یکی دیگر از خاطراتی که امسال در اذهان می‌ماند، روضه‌خوانی در کوچه‌هاست؛ پویشی که توسط سیدامیر حسینی در کرج با همان هدف حاج محمود یعنی جار زدن عشق حسین در کوچه‌ها راه‌اندازی شد. او از مداحان سرشناس برای این امر دعوت کرد که در پی آن، مهدی رسولی، سیدرضا نریمانی، محمدحسین پویانفر، میثم مطیعی، مهدی سلحشور، امیر کرمانشاهی، حسین هوشیار و... در طول دهه به کوچه‌های شهر خود رفتند و در فضایی ساده و بی‌آلایش به عزاداری و روضه‌خوانی پرداختند.
این مجالس، عمدتا در جوار منزل خانواده‌های شهدا برپا شد و مزین به نام این ایثارگران انقلاب اسلامی شد.
*نذری‌هایی که عطر خدمت گرفت
فضای نذری‌های محرم و نوعدوستی هیأتی‌ها و عزاداران حسینی نیز امسال با سال‌های گذشته فرق داشت. پویش #هر_هیأت_یک_ خدمت در کشور ایجاد شد تا هیأتی‌ها امسال که مانند سال‌های گذشته امکان اطعام و نذری دادن را ندارند، توان و ظرفیت خود را برای خدمت به ویژه در حوزه کمک به کادر درمان و بیماران کرونایی صرف کنند.
امسال با توجه به نیاز کشور به خون، بخشی از نذری‌های مردم به سمت نذر خون به خصوص در روزهای تاسوعا و عاشورا سوق پیدا کرد. بازار نذری سلامت و کمک مومنانه در قالب ارزاق و یا بسته‌های کمک تحصیلی نیز رونق داشت.
*دیگر در ایران، نظم ژاپنی‌ها و قانون‌مداری آلمانی‌ها مَثَل نیست
هیأتی‌ها در دهه اول محرم امسال گُل کاشتند و همگان را به تحسین واداشتند. آن‌ها موفق شدند نظر بسیاری از مردم را که کار هیأت را بی‌نظم و شلخته تصور می‌کردند، تغییر دهند و اثبات کنند هیأت و هیأتی بانظم و بابرنامه است. بعضی‌ها حتی بیش از این متصورند و می‌گویند سال‌ها در اذهان ایرانی‌ها نقش بسته بود که ژاپنی‌ها دقیق و منظم هستند و از ثانیه به ثانیه خود بهترین استفاده‌ها را می‌کنند. یا آلمانی‌ها در رعایت قانون رتبه نخست را دارند، اما هیأت‌های در دهه اول محرم امسال نشان دادند که پیروان اهل بیت (ع)، قانون‌مندترین و منظم‌ترین افراد هستند و از ثانیه به ثانیه برپایی مجلس برای عزاداری سیدالشهدا با تمام محدودیت‌های درنظر گرفته شده بهترین استفاده‌ها را می‌کنند.
*95 درصد هیأت‌ها تابع قوانین بودند
قاب زیبای تلاش هیأتی‌ها علاوه بر مردم و کاربران فضضای مجازی، مسئولان را هم به واکنش و تحسین وا داشت. سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی کشور 5 شهریور در نشست ستاد مقابله با کرونای استان تهران درباره عزاداری هیأت‌ها در شب‌های ماه محرم گفت: انصافاً بیش از 95 درصد هیأت‌ها، موارد تاکید شده را رعایت کرده‌اند.
البته حجت‌الاسلام جلالی، معاون فرهنگی و امور تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی طی سخنانی با ارائه آمار جزئی‌تر از هیأت‌های مذهبی در زمینه رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، با اشاره به نظارت این سازمان از میزان رعایت هیأت‌های مذهبی در ایام محرم گفت: در بازرسی اولیه از 25 هزار هیأت مذهبی در سراسر کشور، امتیاز بالایی از سوی ارزیابان این سازمان به دست آمده است. اغلب هیأت‌های مذهبی در خصوص حفظ فاصله اجتماعی 64 درصد به‌طور کامل مراعات کرده‌اند. 25 درصد از آن‌ها خوب و 7 درصد از هیأت‌ها متوسط این موضوع را رعایت کرده‌اند که مشخص شد جمعاً 96 درصد از هیأت‌ها مذهبی کشور موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند؛ همچنن 3 درصد ضعیف و یک درصد از هیأت‌ها اصلاً پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکرده بودند.
جلالی در ادامه به میزان استفاده هیأت‌ها مذهبی از فضای باز اشاره و اظهار کرد: در این بازرسی مشخص شد که 78 درصد از هیأت‌ها از فضای باز و 22 درصد از هیأت‌ها از فضای مسقف با رعایت فاصله‌گذاری استفاده می‌کنند.
معاون فرهنگی و امور تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: تهویه مناسب هم یکی از عواملی بود که در بازرسی‌ها مورد توجه قرار گرفت و در این بازرسی‌ها مشخص شد 90 درصد از هیأت‌ها تهویه مناسب، 7 درصد تهویه متوسط و 3 درصد از هیأت‌ها نیز از تهویه ضعیف برخوردار بودند.
*تشکر دولت از مدیران هیأت‌ها و عزاداران حسینی
محمود واعظی، رئیس دفتر و سرپرست نهاد ریاست جمهوری نیز با انتشار پستی در فضای مجازی نوشت: «ایام محرم امسال در حالی از راه رسید که مواجهه کشور با بیماری کرونا شرایط ویژه‌ای را بوجود آورده بود. مایه خرسندی است که با مدیریت و برنامه‌ریزی خیلی خوب هیأت‌ها و همراهی حداکثری مردم، مراسم‌های سوگواری با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در سراسر کشور برگزار شد. عزاداری سیدالشهدا (ع) جزو مولفه‌های هویتی ایرانیان است و تداوم این سنت همزمان با صیانت از سلامت مردم دغدغه مهمی بود که خوشبختانه با درایت و همراهی عزاداران حسینی محقق شد. ضمن آرزوی قبولی عزاداری‌ها، به نمایندگی از دولت از وعاظ، مادحین، مدیریت هیأت‌ها و عموم سوگواران قدردانی می‌کنم.»
*هیأت‌ها نه به زور بلکه داوطلبانه دستورالعمل‌ها را رعایت کردند
علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت نیز با انتشار توئیتی در آستانه تاسوعا و عاشورا نوشت: خیلی از دوستان گله می‌کنند که پروتکل‌های سختگیرانه فقط برای محرم بود و برای سفر، مترو، پروازها، پاساژ‌ها و... به این اندازه سختگیری نشده است. اینطور نیست دستورالعمل‌ها برای همه فضاهای عمومی، تفریحی و تجاری ابلاغ شد، اما هیچ کدام به اندازه هیأت، نه به زور که داوطلبانه، جدی گرفته و رعایت نشد.
*درس بچه هیأتی‌ها
هیأت‌های مذهبی کشور 15 مردادماه درست 14 روز قبل از آغاز عزاداری شب اول محرم، پروتکل‌های بهداشتی را دریافت کردند؛ دستورالعمل‌هایی که از لزوم برگزاری جلسه در فضای باز، رعایت فاصله دو متری، زمان تعیین شده برای جلسات و... حکایت داشت. در این پروتکل‌ها حتی برگزاری جلسه در فضای سربسته با رعایت نکاتی مجاز بود، اما نهایتا دو روز مانده به محرم ممنوع شد، اما تمام این فراز و فرودها مانع عزم هیأتی‌ها برای برگزاری جلسات نشد و آنان در فرصت کوتاهی تمام بسترهای لازم را فراهم کردند تا کاری مطلوب و در خور شأن دستگاه عزاداری حسینی ارائه کنند.
نتیجه جلسات عزاداری محرم امسال یک درس برای مسئولان و تمام شهروندان کشور بود که امام حسینی‌ها، عاشقانه و دلباخته، تمام کارها و وعده‌هایشان را محقق می‌کنند و کار اباعبدالله علیه‌السلام را روی زمین نمی‌گذارند. سال‌ها بعد، مردم به هم می‌گویند: آخرین محرم قرن چهاردهم یادش بخیر!
