«زهرا کلهری» مادری‌است که فرصت قرنطینه‌خانگی و حساسیت‌های کرونایی باعث شد یک کسب و کار خانگی پررونق راه‌اندازی کند. کسب‌وکاری که به مذاق اطرافیان حسابی خوش آمد.
کارآفرینی در خانه/ کرونا برایم یک کارگاه سوسیس و کالباس راه انداخت
یکی از دغدغه‌های مهم خانم‌ها به خصوص بعد از مادر شدن که بسیاری مجبورند مدل شغل و فعالیت‌هایشان را عوض کنند تا زمان بیشتری در خانه باشند این است که دوست دارند یک کسب و کار خانگی راه بیندازند که هم اوقات خوشی را سپر کنند و هم یک راه کسب درآمد داشته باشند. اما اغلب نمی‌دانند این کسب و کار را چطور شروع کنند و وارد چه کارهایی شوند که بتوانند فروش‌شان را تضمین کنند. در این موارد استفاده از تجربه کسانی که این مسیر را رفته‌اند می‌تواند کمک زیادی به آنها کند تا از تجربه‌هایشان استفاده کنند. در این خصوص سراغ «زهرا کلهری» رفتیم که قرنطینه و کرونا بهانه‌ای شد تا کسب و کار خانگیش را در تولید سوسیس و کالباس‌های باکیفیت راه‌اندازی کند. مادری که دو فرزند دارد و نگرانی‌های مادرانه‌اش انگیزه شروع چنین کاری شد.
دوست داشتم بچه‌ها حضورم را در خانه همیشه احساس کنند
زهرا کلهری متولد 1355 در تهران است. در دانشگاه شیمی خوانده و با اینکه شرایطش حسابی برای کارهای مختلف فراهم بوده سعی کرده که وقت بیشتری در خانه بگذارد و می‌گوید که به این مورد زیادی حساس است:« من یک مادر خیلی حساس به وظیفه مادری هستم. برای همین بسیاری از شغل‌هایی را که به من باتوجه به تحصیلاتم پیشنهاد می‌شد را رد کردم. من سال اول دانشگاه ازدواج کردم. شاید باورتان نشود من تا لحظه‌ای که جواب مثبت دادم اصلا در فکر و خیال ازدواج نبودم. چون درس‌خواندن و کار و فعالیت اجتماعی برایم بسیار مهم بود. وقتی بله را گفتم دیدم همسرداری برایم خیلی اولویت شده‌است. بعد از مادر شدن این اولویت رفت کنار همسرداری رفت. شاید زیادی سخت‌گیرم. حتی نمی‌گویم حرفهایم درست است. اما برای شخص من غیرقابل تصور بود که فرزندم از مدرسه به خانه بیاید و من خانه نباشم. برای من باید اینطوری باشد که وقتی فرزندم از مدرسه به خانه می‌آید باید چراغ‌های خانه روشن باشد. من باشم. بغلش کنم و گردن هم را بگیریم. در مواردی که به علت برنامه‌های مختلفی که ممکن است برای هرکسی پیش بیاید اگر روزی اینطوری نمی‌شد تا آخر شب در صدد جبران این خلاء می‌افتادم. جوری این الزام در ذهن من شکل گرفته که حتی در تمام این سال‌ها طوری بودم که بچه‌ها را باید خودم به مدرسه بدرقه می‌کردم. اگر هم قرار بود جایی بروم باید حتما بعد از رفتن بچه‌ها از خانه باشد و قبل از اینکه بچه‌ها می‌آیند خانه باشم. برای همین پیدا کردن شغلی که با خواسته‌هایم بخواند خیلی سخت بود.»
یک زن باید توانایی تامین معیشت زندگی را در صورت نیاز داشته باشد
خانم کلهری و همسرش هم رشته هستند و همین همرشته بودن توانسته شناخت درستی از توانایی‌هایی همدیگر داشته باشند و به هم مشاوره بدهند. آنها یک عقیده مهم هم دارند که یک خانم باید توانایی تامین معیشت داشته باشد تا اگر روزی در غیاب همسرش سرپرست خانوار شد نیازمند نشود:«همیشه دوست داشتم از درسی که خوانده‌ام و دانشی که دارم استفاده کنم اما این شرایط را نباید به هم بزند. یکی از شانس‌هایی که من داشتم این است که همسرم همرشته است و او هم شیمی خوانده‌است. همسرم سال اول دکترای شیمی بود و من سال اول کارشناسی شیمی بود که باهم ازدواج کردیم. از نظر اعتقادی به هم بسیار نزدیک بودیم و هستیم و درسمان هم که بهم نزدیک بود سبب رفاقت بیشتر بین‌مان شد. همسر من چون کارش پژوهشی‌ست بسیار مرا تشویق به کار پژوهشی می‌کرد اما من همیشه کار تکنسینی را بیشتر دوست داشتم. یعنی کارهای عملی آزمایشگاهی را ترجیح می‌دهم به کار یک محقق. بعد از دانشگاه رفتن دختر بزرگم هم مقداری از حساسیتم کم شد برای همین تصمیم گرفتم سه روز به پژوهشگاه بروم و شرایط را طوری آماده می‌کردم که مشکلی هم در خانه پیش نیاید. در کل یک عقایدی که من و همسرم داریم این است که خانم‌ها تا می‌توانند باید مهارت کسب کنند. همسرم می‌گوید به هرحال ممکن است شرایطی پیش بیاید که یک زن همسرش را از دست بدهد نباید جوری شود که نگران دغدغه معیشتش باشد و از لحظه‌ای که اراده می‌کند می‌خواهد کاری را انجام دهد خودش روی پای خودش بایستد. جالب است بدانید یکی از حرفهایی که همسرم می‌زند که البته برای من ناخوشایند است این است که می‌گوید متاسفانه برخی زنان بعد از دست دادن شوهرشان مجبور میشوند به خاطر تامین معیشت زندگی ازدواج‌های اجباری کنند. اما اگر این اتفاق برای من افتاد و روزی نبودم دوست دارم اگر روزی خواستی ازدواج کنی به خاطر نگرانی از معیشت نباشد و خودت با میل خودت ازدواج کنی! به همین خاطر همسر من از کسب هرگونه مهارت و آموزش و شرکت در هرکلاسی کاملا استقبال می‌کند.»
حساسیت غذایی که پای سوسیس کالباس‌های خانگی را به سفره باز کرد!
حساسیت‌هایی غذایی خانم کلهری روی تغذیه فرزندانش باعث شده همیشه به فکر کم و کیف خورد و خوراک بچه‌ها باشد. به خصوص در مصرف فست‌فود و سوسیس و کالباس که حتی دست‌مایه شوخی بچه‌ها قرار می‌گرفته‌است. اما دست آخر همین حساسیت مادر خانواده را به یک کارگاه و ورکشاپ مهم می‌فرستند:« یک روز چشمم به یک ورکشاپ و کارگاه آموزشی سوسیس و کالباس افتاد و این موضوع را به همسرم گفتم. از آن‌جایی که می‌دانستم حتما موافقت می‌کند نشستم برآورد هزینه کردم که چطوری شرکت کنم و آیا برای من باتوجه به هزینه و قیمت‌های مرغ در بازار صرف دارد؟ وقتی پرس و جو کردم گفتند که اگر تصمیم داری فقط برای خانواده درست کنی طبعا صرف ندارد اما اگر بخواهی به فکر درآمدزایی باشی قطعا ارزش دارد. اولش دو‌دل شدم اما بعد تصمیم گرفتم حتما این کار را انجام دهم. وقتی شرکت کردم متوجه شدم برای ادامه نیازمند یکسری وسیله هستم. برآورد کردم دیدم نمی‌صرفد که برای یک تولید شخصی این وسیله‌ها را تهیه کنم و نخریدم. اما وقتی کرونا آمد اوضاع خیلی فرق کرد و دیدیم همه برای تولید هرچیز خانگی تلاش می‌کنند. یک روز به خودم گفتم حالا که هیچ‌کس نمی‌تواند بیرون برود کاش یک کسب و کار خانگی داشتم. کاری که در این شرایط لازم هم نبود زیاد از خانه بیرون بروم.»
کرونا کسب و کار خانگی‌ام را راه انداخت
کرونا باعث شد خانم کلهری همه اما و اگرهایش را کنار بگذارد و او تصمیم گرفت حالا که شرایط ایجاب می‌کند، بالاخره کسب و کار خودش را با سفارش گرفتن از آشنایان راه بیندازد:
«یک روز به خودم گفتم من که این دوره را رفتم و اطرافیانم هم خیلی این مدل غذاها را دوست دارند. پس یک برآورد کنم که آیا حداقل در میان اطرافیانم مشتری دارم و از من خواهند خرید. آیا برایم صرف خواهد کرد؟ بعد وارد این کار شوم. وقتی از نزدیکان درجه 1 و 2 پرسیدم که اگر چنین سوسیس کالباسی وجود داشته باشد مشتری‌اش خواهند بود؟ دیدم حسابی استقبال کردند. خیلی‌هایشان گفتن ما بچه‌هایمان سال‌هاست به خاطر مسائل بهداشتی لب‌نزده‌اند و خیلی دلشان می‌خواهد متاسفانه نمی‌توانیم به سوسیس کالباس‌های کارخانه‌ای اعتماد کنیم و حالا از خدایشان است که این اتفاق بیفتد. یا اینکه می‌گفتند مگر همچین چیزی ممکن است؟ عین بیرون می‌شود؟ اگر اینطوره که من اولین مشتری هستم. همه این‌ها انگیزه‌ام را زیاد کرد. در حساب و کتاب‌هایی هم که داشتم به این نتیجه رسیدم که در عرض چندماه می‌توانم هزینه وسیله‌هایی را هم که خریدم در بیاورم. خیلی این موضوع برایم مهم بود که حتما این هزینه باید در بیاید. من کسب درآمد زیاد برایم مهم نبود. اما خیلی‌خیلی مهم بود. بعد که دیدم همه هم استقبال کردند. قیمت وسیله‌ها را برانداز کردم و تصمیم گرفتم ایرانی بگیرم و کارخانه خانگی سوسیس خانگی من آغاز شد.اولین تولید کارخانه سوسیس من انجام شد و منتظر واکنش‌ها بودم. اولین مشتری‌های من خواهر و برادر و مادرم. دخترخاله، دختر عمه و دایی من و خلاصه اقوام درجه یک و درجه 2 بودند و حسابی استقبال کردند و من هیچ سوسیس و کالباسی برایم باقی نماند و بعد به مرور وارد فضای مجازی شدم و سفارش‌های مجازی شروع شد و کار ادامه پیدا کرد.»
محصولات خانگی باید همه تلاششان را برای بالا بردن کیفیت انجام دهند
کارخانه خانگی خانم کلهری با اولین سفارشات تولید به کار کرد و توانست رضایت همه را داشته باشد. اما برخی همیشه محصولات خانگی را چه از روی ظاهر و چه از روی طعم و مزه باهم مقایسه می‌کنند که خانم کلهری در این باره جواب می‌دهد:«من برای رسپی من دستور کارخانه‌ها را درآوردم. باید بهتان بگویم اگر پیش از این نسبت به سوسیس‌های کارخانه‌ای وسواس داشتم الان واقعا با تمام وجود متنفرم. اما باید این را بدانیم که هیچ‌وقت دستگاههای خانگی را نباید با دستگاههای کارخانه‌ها مقایسه کرد. هیچ‌وقت یک میکسر خانگی قدرت میکسر کارخانه را ندارد. هیچ‌وقت یک سوسیس پرکن خانگی مثل کارخانه نمی‌شود. پس باید این تصور را عوض کرد. در رسپی هم همین است شما بعضی مواد را در خانه نمی‌توانید استفاده کنید و یا حتی شاید دوست نداشته باشید استفاده کنید. من هنوز هم دارم روزانه درباره این موضوع تحقیق می‌کنم که مثلا اندازه استانداری که وزرات بهداشت برای نیترات‌ها و فسفات‌ها تعیین کرده چقدر است و این مواد چه تاثیری روی بدن دارد. اما کسانی که کار خانگی را آغاز می‌کنند باید بدانند که محصولشان دائم با محصولات بیرونی مقایسه می‌شود. پس باید هر لحظه به فکر این باشند که یک روند ثابت را ادامه ندهند و همه تلاششان را انجام دهند تا محصول نهایی‌شان شبیه‌ترین شکل ممکن به محصولات بیرونی را داشته باشد. چون دائم مقایسه میشوند. خود من یکبار سوسیس کالباس خانگی را در جایی خوردم که اصلا باب میلم نبود. آنقدر آن مزه با واقعیتی که باید باشد و با مشابه بازار متفاوت بود که حتی ذهنیتم را بهم ریخت. برای همین خود من حالا همه تلاشم این است که محصولی که تولید می‌کنم همان حسی که مشتری از آن انتظار دارد را برای او داشته باشد. متاسفانه این موضوع یکی از ضعف‌های تولیدات خانگی‌ست.»
در تولیدات خانگی نباید کیفیت جایش را به ارزانی و سود بیشتر بدهد
خانم کلهری به همه کسانی که می‌خواهند وارد تولیدات خانگی به خصوص سوسیس و کالباس شوند هم چند توصیه مهم دارد:«به کسانی که کارهای خانگی تولید می‌کنند توصیه می‌کنم در دام این نیفتند که صرفا سود مالی زیاد داشته باشند. به طور مثال در سوسیس و کالباس شما اگر به جای گوشت و یا در کنار گوشت از پوست مرغ هم استفاده کنید خوشمزه‌‌تر هم می‌شود اما دیگر کیفیت غذایی قبل را ندارد.باید بدانند که مهم‌ترین دلیلی که افراد از تولیدات کارخانه‌ای به تولیدات خانگی گرایش پیدا می‌کنند ارزش غذایی آن است اگر آنها هم قرار باشد رویه کارخانه‌ها را برای سود بیشتر بروند دیگر فایده‌ای ندارد.من همیشه توی ذهنم نسبت به فست‌فود اینطور بودم که شما انگار پول بدهی یکسری آشغال بخوری و بیایی بیرون اما الان به نظر خودم با تولید چنین چیزی علاوه بر اینکه کیفیت خوب است شما چیزی با ارزش پایین غذایی نمی‌خوری بلکه یک محصول مغذی مصرف می‌کنی و این یکی از ارزش‌های تولید محصولات خانگی‌ست. به طور مثال من اگر کالباس خانگی را امروز برش بزنم شما فردا شاهد تغییر رنگش خواهی بود. اما اگر کالباس‌های بیرون را ببنید متوجه می‌شوید این محصول چندروز در همین رنگ مانده‌است. پس طبعا یک افزودنی شیمیایی دارد که در خانگی وجود ندارد. اما واقعا باید کسانی که به فکر تولیدان خانگی هستند هرلحظه به فکر ارتقاء کیفیتشان باشند. خود من وقتی قرار است به بچه بگویم به جای سوسیس و کالباس‌های بیرون این‌ها را بخور ولی حتی بو و مزه بیرون را ندهد و از بس متفاوت باشد که بچه بازهم چشمش به بیرونی‌ها باشد هیچ فایده‌ای ندارد.
