زنان به عنوان پایههای اصلی خانواده و محور اساسی سلامت، رشد، پویایی و اعتلای خانواده و جامعه هستند از این رو لازم است نگاه ویژهای به سلامت این قشر داشته باشیم، البته در تعریف سازمان جهانی بهداشت «سلامت» به معنی برخورداری از رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است؛ به دلیل نقش حساس زن و موقعیت و جایگاه بسیار با اهمیت او در سلامت و سازندگی خانواده و جامعه، مراقبت و توجه به نیازهای جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی و معنوی او نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و دقت بیشتری را میطلبد.
سلامت جسمانی به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در سلامت زنان باید مورد تأکید و توجه قرار گرفته و جوامع در این راستا برنامههایی را دنبال کنند؛ اینکه در جوامع مختلف، بهداشت و سلامت زنان تا چه میزان مورد توجه قرار گرفته است از آمارهای مربوط به بیماریها و سلامت زنان مشخص میشود.
بهداشت و سلامت زنان در جهان طی چند سال اخیر به مناسبتهای مختلف مورد تأکید سازمان بهداشت جهانی بوده و در ایران نیز این مهم مورد توجه بوده است اما اینکه چه بیماریها و تهدیداتی زنان را مورد هدف قرار داده و باید در راستای مقابله با این تهدیدات اقدامات موثر انجام شود موضوعی است که به منظور پرداختن به آن با یک متخصص زنان، زایمان و ناباروری به گفتوگو نشستیم.
مرضیه فریمانی در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به بررسی سلامت زنان از دیدگاه بیماریهای زنان اظهار کرد: زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه در معرض مشکلات بسیاری هستند و این امر به واسطه شرایط سنی آنها متفاوت است.
وی با بیان اینکه تهدیدات برای یک خانم زیر 35 سال تا یک خانم 35 تا 50 سال و یک خانم بالای 50 و 60 سال از نظر ریزفاکتورها و اقدامات متفاوت هستند، گفت: شایعترین علل درگیری خانمها در حوزه سلامت کلی، بیماریهای قلبی عروقی در صدر است.
رییس بخش واحد ناباروری بیمارستان فاطمیه همدان بیان کرد: البته سرطان پستان نیز از بیماریهای شایع در زنان است که باید مورد غربالگری قرار گیرد؛ در خصوص دختران جوان و نوجوانان در حوزه زنان یکی از مشکلات تخمدان پلی کیستیک است.
فریمانی با بیان اینکه تخمدان پلی کیستیک مشکلی است که باعث مشکلات باروری، جسمی و روحی میشود، افزود: افزایش وزن، افزایش استعداد به بمیاریهای قلبی و دیابت، افزایش موهای زاید، ریزش موی سر و مشکلات قاعدگی از مشکلات جسمی ناشی از این مشکل است.
وی با تأکید بر اینکه بیماری تخمدان پلی کیستیک قابل پیشگیری است، تصریح کرد: ماه شهریور نیز ماه آگاهی رسانی در این خصوص به صورت جهانی است که بسیار خوب است در خصوص این بیماری به خانمها و خانوادهها اطلاعرسانی شود.
این متخصص زنان، زایمان و ناباروری ادامه داد: خانمها از سنین نوجوانی با بیماری تخمدان پلی کیستیک مواجه میشوند و باید در خصوص ریزفاکتورها، راههای پیشگیری، مصارف دارویی و اعمال روشهای زندگی برای بروز عارضه در این افراد باید اطلاعرسانی و آگاهیبخشی شود.
فریمانی با تأکید بر اینکه در تخمدان پلی کیستیک یکی از شاه علامتها افزایش موهای زاید و هورمونهای مردانه است، خاطرنشان کرد: جوش، آکنه و موهای زاید از جمله علائم این بیماری است که برخی افراد درمان لیزر را دنبال میکنند اما اصل بیماری درمان نشده است.
وی با بیان اینکه بیماری تخمدان پلی کیستیک در سطح و کل متابولیسم بدن عوارض دارد، یادآور شد: عوارض سطحی آن جوش و آکنه را با پاک کردن صورت مسئله درمان میکنند اما مشکل اصلی فرد باقی مانده و در دراز مدت ایجاد مشکل میکند؛ یکی از مسائلی که باید اطلاعرسانی شود استفاده از قلیان، سیگار و... در بین خانمهاست که عوارضی چون بروز این بیماری را به دنبال دارد.
اندومتریوزیس را بیماری شایع بعدی در بین خانمهای جوان دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه این بیماری به سرعت در حال پیشرفت است و علت آن شیوه زندگی و به ویژه مصرف پلاستیک در زندگی روزمره عنوان شده است؛ پلاستیکهای شفاف به عنوان یک ریزفاکتور در بروز این بمیاری شناخته شده است.
وی با بیان اینکه امکان بروز اندومتریوزیس از سنین پایین و با آغاز دوره بلوغ در خانمهاست، یادآور شد: اولین علامت این بیماری قاعدگیهای دردناک بوده و به دلیل عدم وجود دردسنج وقتی خانمی قاعدگی دردناک را عنوان میکند مورد توجه قرار نمیگیرد و فرد در حین سونوگرافی و یا جراحیها به هر دلیل با آن مواجه میشود.
این متخصص زنان، زایمان و ناباروری اظهار کرد: گاهی درد در این افراد آنچنان شدیده شده که به عنوان آپاندیسیت و یا سایر بیماریها شکم باز و با اندومتریوزیس مواجه میشوند که ایجاد چسبندگی و به خطر انداختن باروری افراد در سنین باروری میشود.
فریمانی به بیماریهای عفونی در زنان اشاره کرد و گفت: بیماریهای جنسی همچون HPD به عنوان یک ویروس و عامل مساعدکننده سرطان دهانه رحم از جمله این موارد برای خانمهای جوان است که با تزریق واکسن، رعایت بهداشت جنسی و احتایطات لازم از سوی خانمهای جوان قبل از ازدواج در سطح دبیرستانها، دانشگاهها و خانوادهها در خصوص آن آگاهی بخشی و اطلاعرسانی شود.
وی سرطان پستان را از شایعترین بیماریها در خانمها دانست و بیان کرد: از هر هشت خانم یک نفر به این سرطان در طول زندگی مبتلا میشود؛ باید در خصوص این بمیاری بسیار اطلاعرسانی و نحوه غربالگری آن به افراد اطلاعرسانی شود.
رییس بخش واحد ناباروری بیمارستان فاطمیه همدان افزود: روشهایی برای پیشگیری از این سرطان و تشخیص زودرس وجود دارد و با پیشرفت علم سرطان پستان قابل درمان است و در صورت تشخیص زودهنگام این مهم محقق میشود و با تأخیر در تشخیص فقط درمانهای تسکینی موثر است.
فریمانی با بیان اینکه در خصوص بیماریهایی همچون سرطان پستان باید افراد آموزش ببیند، تصریح کرد: خانمها باید از سنین حدود 18 تا 20 سالگی هر ماه خود را معاینه کرده و از سن 40 سال به بالا سالیانه برای تست پاپسمیر، معاینات زنان و پستان به پزشک مراجعه کنند.
وی با تأکید بر اینکه افراد باید معاینه صحیح پستان را آموزش ببینند، ادامه داد: در افرادی که سابقه خانوادگی مشکل سرطان پستان وجود دارد باید افراد 10 سال جلوتر از اولین فرد جوان مبتلا شده اقدامات پیشگیرانه انجام شود؛ برخی افراد استعداد ژنتیک این بیماری را دارند و باید معاینات و مراجعات زودتر انجام شود.
این متخصص زنان، زایمان و ناباروری خاطرنشان کرد: خانمها باید هرگونه تغییر در معاینات خود و ترشح از پستان را مراجعه کردند باید به پزشک متخصص مراجعه و این موضوعات را پیگیری کنند.
سرطان پستان، تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوزیس از جمله بیماریهای شایع زنان به ویژه خانمهای جوان است که البته قابل درمان و حتی در مواردی نیز قابل پیشگیری هستند و تشخیص زودهنگام آنها در صورت اطلاعرسانی و آگاهیبخشی قابل انجام است که متأسفانه به دلیل عدم اطلاعرسانی لازم این مهم در کشور تا حدی مغفول مانده و شاهد افزایش برخی از این بیماریها در قشر زنان هستیم.
معاینات و غربالگری در خصوص این بیماریها باید از سنین پایین انجام شود تا با بیماریهای دیگر اشتباه گرفته نشده و زمینه تشخیص دیرهنگام را فراهم نیاورد و ضمن تشخیص زودهنگام هزینههای درمان و حتی پیشگیری نیز کاهش یافته و عوارض ناشی از آنها نیز کمتر شود.
شبکه بهداشت و درمان و همینطور رسانهها نقش موثری در اطلاعرسانی و آگاهیبخشی در خصوص بیماریهای زنان دارند که باید بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اقدامات در این حوزهها افزایش یافته تا شاهد ارتقاء سلامت زنان در جامعه باشیم.