درد، اختلالات هورمونی، تغییر در سیكل قاعدگی و اختلال باروری، از مشكلاتی است كه كیست تخمدان در زندگی زنان و دختران ایجاد میكند. كیست تخمدان اتفاق شایعی است كه زنان زیادی آن را تجربه میكنند. هر زنی ممكن است یكبار در طول عمرش به كیست تخمدان مبتلا شود، بنابراین ابتلا به كیست زیاد هم مهم نیست، آنچه اهمیت دارد، این است كه چه كارهایی انجام دهید كه ابتلا به كیست را كاهش بدهید یا در زمان بروز، آن را از بین ببرید.
دلایل به وجود آمدن كیست تخمدان:
كیست تخمدان كیسهای پر از مایعات است كه در داخل یا سطح تخمدان به وجود میآید. بسیاری از پزشكان معتقدند سبك زندگی در بروز كیست تخمدان تاثیر میگذارد. عواملی كه بهراحتی میتوان آنها را كنترل كرد.
افزایش وزن: اگر اضافه وزن دارید، چربی در اطراف رحمتان جمع و مانع خونرسانی درست میشود. این اتفاق، عملكرد رحم را مختل میكند. با اختلال در عملكرد رحم، پیامدهای بعد از آن، یكی پس از دیگری خود را نشان میدهد. نظم قاعدگی به هم میخورد و كیست تخمدان بهوجود میآید. چاقی حتی، شانس باروری را هم كاهش میدهد.
استعمال دخانیات: اگر سیگار میكشید، همین امروز برای ترك آن برنامهریزی كنید. سیگار كشیدن، احتمال ابتلا به كسیت تخمدان را افزایش میدهد.
استرس: این روزها، استرس مادر امراض شده است، از سرطان گرفته تا حتی تغییر در عملكرد ارگانهای بدن. برخی بیماریهایی هستند كه استرس ممكن است، ایجاد كند. استرس میتواند بر دوره قاعدگی تاثیر گذاشته و سیكل عادی را دچار اختلال كند.
تغییرات هورمونی: اگر به هر دلیلی مشكلات هورمونی دارید، به پزشك مراجعه كنید. تغییرات هورمونی، برسیكل طبیعی قاعدگی به طور مستقیم یا بروز كیست در تخمدان به صورت غیرمستقیم تاثیرگذار است.
دارو: برخی داروهای ضدبارداری باعث بروز كیست تخمدان میشوند. در این باره باید پزشكتان مشورت كنید.
افزایش غلظت خون: در بدن انسانها، خون از قلب و از راه رگها به تمام اعضا میرسد، بنابراین، وقتی به عضو یا بافتی خون نرسد، آسیب میبیند. اگر زیاد مواد سودازا، مانند غذاهای سرخكردنی یا مرغ سوخاری میخورید، بیشتر هم در معرض افزایش غلظت خون هستید. آلودگی هوا هم میتواند، خطر ابتلا به غلظت خون را افزایش بدهد. افزایش غلظت خون هم برایجاد كیست تخمدان موثر است.
رطوبت و سردی بدن: از نظر طب سنتی، بعضی از مواد خوراكی رطوبت دارند و خوردن آنها باعث تر شدن بدنتان میشود. رطوبت هم یكی از عوامل اصلی ابتلا به چاقی است. علاوه بر این اگر طبع بدنتان سرد است، احتمال بروز كیست تخمدان در شما بیشتر است. رژیم غذایی مناسب میتواند به صورت مستقیم بر كاهش سردی و رطوبت بدنتان تاثیر بگذارد.
راهكارهایی برای پیشگیری و كنترل
كیست تخمدان:
وزنتان را كم كنید: برای لاغر شدن لازم نیست انواع رژیمهای غذایی عجیب و غریب هفت روزه و 40 روزه را امتحان كنید. فقط كافی است كمی خوددار باشید و به پرخوری نه بگویید. روشها هم زیاد پیچیده نیستند. تا گرسنه نشدهاید، سراغ غذا نروید. قبل از سیر شدن كامل دست از غذا خوردن بكشید. قرارنیست گرسنهبمانید، ولی لازم هم نیست بیش از حد بخورید.
ورزش كنید: در طول روز، حتماً ورزش كنید. برنامهریزی منظمی برای ورزش داشته باشید. در هفته حداقل 150 دقیقه به ورزش اختصاص دهید. تحرك روزانه داشتن، خستگی بدن و عرق ریختن به شما خیلی كمك خواهدكرد.
بدنتان را گرم كنید: یكی از دلایل ابتلا به كیست تخمدان تری و سردی طبع بدنتان است. با تغذیه مناسب، میتوانید بدنتان را در طبع معتدل نگه دارید. در طول روز، برنامهریزی كنید و از مواد غذایی با طبعگرم استفاده كنید. انواع دمنوشها، عرق پونه، مصرف دارچین، عسل، دمنوش زنجبیل میتواند كمك كند تا طبع شما گرم شود. البته مراقب باشید و زیادهروی نكنید.
رقیقكننده استفاده كنید: غلظت خون، بر قاعدگی شما هم تاثیر منفی میگذارد و باعث میشود سیكل دوره ماهانهتان نامنظم شود. ادویههای رقیقكننده، مانند زعفران، دارچین، پونه و زنجبیل میتوانند به شما كمك كنند. آب نخود و روغن زیتون هم مفید است.
تغذیه مناسب: تغذیه در بروز كیست تخمدان خیلی موثر است. با یك رژیم غذایی مناسب میتوانید به جنگ این مشكل بروید. گوشت گاو، گوشت مانده، گوشت خشك و گوشت شتر و همچنین عدس، كلم و پنیر كهنه نخورید. ماهی شور و ماهی تن مصرف نكنید. این نوع ماهیها سودازا هستند. كنسروها هم مواد نگهدارنده دارند و نباید مصرف شوند. به هیچ عنوان غذاهای فستفود نخورید. یادتان باشد انواع سسها، مانند سس مایونز، خردل و كچاپ احتمال بروز كیست را افزایش میدهند. غذاهای نمكسود شده یا دودی و غذاهایی كه مواد نگهدارنده دارند را از رژیم غذاییتان حذف كنید. مصرف بیش از حد شیر، برنج، دوغ و ماست هم توصیه نمیشود. غذاهای چرب و شیرین كمتری استفاده كنید و در عوض خوراكیهای فیبردار مثل سبزیجات، میوهها و حبوبات را بیشتر بخورید. آجیلها و دانههای روغنی را هم در رژیم غذایی خود بگنجانید.
*لیلا شوقی خبرنگار