آیا مشارکت مردم می‌تواند در طراحی شهری نقش مهمی ایفا کند؟ دولت‌ها چگونه باید حس مشارکت و اشتیاق را در میان شهروندان به‌وجود آورند تا شهری موفق و پایدار طراحی کنند؟
تنها وجود طراحان، معماران، مقامات رسمی، بودجه برای طراحی شهری و داشتن شهری پایدار کافی نیست؛ این گروه‌های مسئول هرچقدر هم دست به دست هم دهند تا شهری آینده‌نگر و موفق طراحی کنند، بااین‌حال بدون مشارکت و دلسوزی مردم به هیچ نتیجه‌ای دست نخواهند یافت. درنتیجه یکی از مهم‌ترین تدابیری که مسئولان در هر شهر باید بیندیشند، تشویق مردم و ارائه برنامه‌هایی جالب برای حضور آن‌ها در تمام مراحل شهرسازی و حفظ پایداری شهر خواهد بود. البته توجه به ایده‌های مردم و بهکار گرفتن برگزیده‌ترین ایده‌ها در طراحی شهری جهت ایجاد حس مشارکت و همدلی در تمام امور، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
بعضی از دولت‌ها ایده‌های جالبی را بهکار گرفته‌اند تا مردم را با اشتیاق به سمت داشتن شهری موفق و پایدار تشویق کنند. در بسیاری از شهرهای جهان کلاس‌های آموزشی برگزار شده و در آن مدیریت شهری به مردم آموزش داده می‌شود و اشتیاق آن‌ها از طریق تعاملات واقعی زندگی و یادگیری جمعی برای داشتن شهری موفق افزایش می‌یابد. گرد هم آوردن مردم در چنین فرآیندهایی می‌تواند باعث افزایش خلاقیت و نوآوری شهروندان شود و آن‌ها را بیش‌ازپیش به سمت مشارکت فعال جهت داشتن شهری پایدار و آینده‌نگر سوق دهد.
شبکه‌ای از نوآوران در بعضی از شهرهای جهان کلاس‌هایی آموزشی در زمینه هنر، انرژی، صنعت و کشاورزی برگزار کرده‌اند تا تبادل تجربه در میان شهروندان را تقویت کنند و پروژه‌ها و ایده‌های جدیدی را برای آینده پایدار شهر خود شکل دهند؛ در ادامه به بعضی از موفق‌ترین ایده‌های انجام‌شده در این خصوص پرداخته می‌شود.
احداث فضایی برای افزایش تعامل بین شهرداری و مردم، ماستریخت هلند
در سال 2012 شورای شهر ماستریخت در کشور هلند تصمیم گرفت فضایی ایجاد کند تا در آن شهروندانی که به آینده شهر خود اهمیت می‌دهند، به‌طور مستقیم با مقامات رسمی شهرداری ارتباط برقرار کنند. در این مکان مردم ایده‌های خود را با مسئولان به اشتراک می‌گذاشتند و از بین نظرات آن‌ها بهترین‌ها برگزیده و در طراحی شهری بهکار گرفته می‌شد. این شیوه به حدی با موفقیت روبه‌رو شد که شهردار ماستریخت تصمیم گرفت آن را به یک فرآیند دائمی تبدیل کند و هرروز تعداد بیشتری از مردم را در این مکان گرد هم آورد. مقامات رسمی با همکاری مردم و سایر سازمان‌ها پروژه‌های زیادی را تاکنون طراحی کرده‌اند که یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در این خصوص، استفاده از سازه‌های بدون استفاده شهری برای ایجاد مکان‌هایی مفید نظیر پارک‌های عمومی بوده است.
تمام شهروندان مشتاق برای مشارکت در طراحی شهر می‌توانند ایده‌های خود را روی یک میز بسیار بزرگ مخصوص قرار دهند تا مسئولان نظرات آن‌ها را مورد برسی قرار دهند و ایده‌های جالب را بهکار گیرند. این اقدام شهرداری ماستریخت با موفقیت‌های زیادی روبه‌رو شده است، چراکه تنوع نظرات مردم، نیازهای شهر و شهروندان را به تصویر می‌کشد و دولت را به سمت برآورده کردن هرچه بیشتر این نیازها سوق می‌دهد.
ارائه خدمات دیجیتالی بیشتر برای ایجاد زندگی بهتر، گرونوبل فرانسه
شهر فرانسوی گرونوبل یکی دیگر از نوآوران در زمینه افزایش مشارکت مردم در طراحی‌های شهری است که کار خود را با شعار «هرچه تنوع بیشتر، بهتر» آغاز کرد. مقامات رسمی این شهر با هدف افزایش سواد دیجیتالی شهروندان، رقابتی بین آن‌ها برگزار کردند که مردم ایده‌های خود را برای به‌کارگیری خدمات دیجیتالی مفید و جدید درخصوص طراحی شهری ارائه می‌دادند. در این رقابت افراد آشنا یا غیر آشنا با دنیای دیجیتال ابتدا برای یادگیری ابزار ضروری مورد آموزش قرار می‌گرفتند و سپس به ارائه بهترین نمونه‌های خود می‌پرداختند؛ در این راستا دولت گرونوبل به موفقیت‌های زیادی دست یافت و توانست با استفاده از ایده‌های ارائه‌شده توسط مردم، پنج پروژه بسیار مهم شهری احداث کند. علاوه‌بر این، تعاملات بین متخصصان دیجیتال، شهروندان، دانشجویان، کارآفرینان، مؤسسات و مقامات رسمی به حد قابل توجهی افزایش یافت و زمینه را جهت ارائه ایده‌های متنوع‌تر برای توسعه شهری بهتر فراهم آورد. جالب اینکه در همکاری گروهی مذکور مردم به سمت ذخیره بیشتر انرژی سوق داده می‌شدند و تلاش می‌کردند درست مانند پس‌انداز پول، در ذخیره انرژی از یکدیگر پیشی بگیرند.
تجربه شهر آینده‌نگر، گنت بلژیک
در گنت، شهری در شمال کشور بلژیک واقع در ناحیه فلاندرز، کارآفرینان محلی، کارکنان سازمان‌های مختلف و برخی از مقامات رسمی شهر دست در دست یکدیگر تصمیم گرفتند شهری طراحی کنند که در آن هر شهروند نه‌تنها از پارک‌ها و کتابخانه‌های عمومی، بلکه از تمام فضاهای عمومی شهری نظیر خیابان‌ها نهایت لذت را ببرد. این گروه از مردم ایده مشارکت از شهروندان در رسیدن به هدف نهایی را در اولویت برنامه‌های خود قرار دادند و تلاش کردند مردم را به سمت ایجاد خیابان‌هایی پُرشور تشویق کنند. در ابتدای کار بعضی از خیابان‌ها به روی خودروها بسته و محل پارک وسایل نقلیه به سایر نقاط شهر منتقل شد.
محل پارک خودروها در مقابل خانه‌ها در اختیار شهروندان قرار داده شد تا آزادانه و مطابق میل و سلیقه خود از این فضاها برای زیباسازی شهر بهره ببرند؛ برخی از مردم در این فضاها به کاشت درختان و گل‌های زیبا پرداختند، برخی از شهروندان از وسایل بازی نظیر سرسره و تاب در طراحی فضاهای خالی مقابل خانه خود استفاده کردند و برخی دیگر نیز میز و صندلی‌هایی در فضاهای خالی نصب کردند تا در آنجا به مطالعه یا صرف غذا و نوشیدنی بپردازند. این‌روزها ایده ایجاد خیابان‌های زنده در بسیاری از کشورهای جهان نظیر هلند، انگلیس، کرواسی، فرانسه، ایتالیا و اتریش گسترش یافته است و تعداد زیادی از این کشورها خیابان‌ها را به روی خودروها بسته‌اند تا فضاهایی پُرشور جایگزین آن کنند.
