عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی بر ضرورت اقدامی جسورانه در اجرای موارد مد نظر برنامه هفتم برای نجات آب ایران تاکید کرد و گفت: دولت اگر در مسیر اجرای برنامه هفتم توسعه، به‌ویژه در بخش مدیریت یکپارچه منابع آب، اقدام عملی و مؤثر نداشته باشد، هر سیاستی در حد شعار باقی خواهد ماند.
هوشنگ هادیان پور با بیان عواملی پرداخت که با توجه به بحران کم‌آبی در ایران، بیشترین تأثیر را بر این وضعیت دارند و اظهار کرد: بحران کم‌آبی نتیجه ترکیبی از تغییرات اقلیمی، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، رشد جمعیت و توسعه غیرهمسو با ظرفیت منابع آب است. برنامه‌های پیشین توسعه در بخش آب به‌دلیل نگاه سازه‌ای و ضعف مدیریت نرم‌افزاری، نتوانستند مشکلات را حل کنند.
وی افزود: برنامه هفتم توسعه با فصل هشتم تحت عنوان «نظام مدیریت یکپارچه منابع آب» تلاش دارد اهداف کمی، پایش منابع و بازتوزیع منابع آب را با نگاه واقع‌بینانه و میان‌مدت به اجرا برساند.
نماینده مردم شازند در خصوص تاثیرگذاری سیاست‌های کنونی دولت و مجلس در مواجهه با بحران آب، گفت: اقدامات خوبی آغاز شده، اما هنوز فاصله زیادی تا وضعیت مطلوب داریم. نمونه روشن در این حوزه، پروژه شبکه فاضلاب شهر شازند است که حدود ۱۱ سال نیمه‌کاره مانده بود و با پیگیری های انجام‌شده، فعال شد و سه پیمانکار به سرعت در حال کار هستند. در این پروژه پالایشگاه شازند فاضلاب جمع‌آوری‌شده را تصفیه و در فرآیند صنعتی خود استفاده می‌کند تا برداشت از منابع زیرزمینی کاهش یابد.
وی افزود: پتروشیمی شازند نیز باید فاضلاب شهر مهاجران را تصفیه و مورد استفاده قرار دهد که کار هنوز شروع نشده است. این اقدامات در راستای سیاست‌های بازچرخانی آب و مدیریت مصرف پایدار قرار دارد و در کمیسیون کشاورزی و وزارت نیرو این موارد از پروژه‌ها در اولویت قرار گرفته‌اند. همچنین، اجرای این موارد در سطح کشور در چارچوب برنامه هفتم توسعه ابلاغ شده و دولت مکلف به تحقق اهداف آن است.
این نماینده مردم در خانه ملت در خصوص تاثیرات بحران کم‌آبی بر زندگی اجتماعی مردم و ساختارهای اجتماعی در مناطق مختلف کشور گفت: کم‌آبی باعث مهاجرت روستاییان، فشار بر اشتغال شهری، کاهش درآمد کشاورزان و افزایش تنش‌های محلی می شود. برنامه هفتم توسعه با تاکید بر توسعه پایدار مناطق خشک و بازچرخانی منابع آب، می‌تواند این فشارها را کاهش دهد و شرایط را برای پایداری اجتماعی بهتر فراهم کند.
وی به نقش رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی به مردم و مسئولان درباره بحران کم‌آبی نیز اشاره کرد و افزود: رسانه‌ها نقش مهمی در تغییر رفتار مصرف‌کننده و فشار بر مسئولان برای تصمیم‌گیری بهتر دارند. برنامه هفتم توسعه نیز بر فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی تأکید کرده است تا مردم در مدیریت منابع آب مشارکت فعال داشته باشند.
هادیان پور در پاسخ به این پرسش که آیا ایران می‌تواند از تجربیات کشورهای دیگر در مدیریت منابع آبی بهره‌برداری کند؟ گفت: ایران در حوزه تکنولوژی‌ها، فناوری و مهندسی مربوط به آب پیشرو است ولی متاسفانه نتوانسته از این علم و دانش به نحو احسن برای مدیریت بحران آب استفاده عملی انجام دهد.
وی تصریح کرد: همکاری‌های علمی با کشورهای استرالیا و اسپانیا، چین و چند کشور دیگر در زمینه تصفیه و بازچرخانی آب به صورت محدود در حال انجام است که باید به صورت گسترده تر از تجربیات کشورهای دیگر استفاده کنیم البته برنامه هفتم توسعه با رویکرد نظام مدیریت یکپارچه منابع آب، استفاده از تجربیات بین‌المللی را برای اصلاح ساختار مصرف و بهینه‌سازی آب‌های غیرمتعارف پیش‌بینی کرده است.
وی در خصوص اقداماتی که برای آینده‌ای پایدارتر در زمینه مدیریت آب باید انجام داد گفت: اولویت‌ها شامل اصلاح الگوی کشت، توسعه آبیاری هوشمند، بازچرخانی آب، کاهش برداشت از منابع زیرزمینی و ایجاد سازوکارهای نظارتی و مالی برای طرح‌هاست. برنامه هفتم توسعه، با تعیین اهداف کمی و پلکانی کردن تعرفه آب کشاورزی و صنعتی، بستر قانونی این اقدامات را فراهم کرده است.
نماینده مردم شازند با تاکید بر اینکه می‌توان مردم را به مشارکت در مدیریت منابع آبی تشویق کرد افزود: مردم وقتی در تصمیم‌گیری‌ها احساس حضور کنند، مشارکت بیشتری دارند. برنامه هفتم توسعه بر نقش نهادهای مدنی و تشکل‌های محلی در پایش و بازچرخانی آب تأکید کرده و سازوکار قانونی لازم را فراهم آورده است و نقش رسانه در این مورد خیلی اهمیت دارد.
وی با بیان اینکه بحران کم‌آبی فرصتی برای توسعه‌ی پایدار و تغییر الگوهای مصرف آب است، افزود: بحران آب زمینه‌ای برای توسعه هوشمند، تغییر الگوی کشت، استفاده از فناوری‌های نوین و بازچرخانی منابع آب فراهم می‌کند. برنامه هفتم توسعه با تعیین اولویت استفاده از آب‌های غیرمتعارف و پساب صنعتی، این فرصت را به صورت قانونی و عملیاتی پیاده کرده است.
این نماینده مردم به چالش‌های قانونی و حقوقی در مدیریت آب اشاره کرد و گفت: چالش اصلی، تعدد قوانین و ناهماهنگی نهادهای تصمیم‌گیر است. برنامه هفتم توسعه در فصل هشتم «نظام مدیریت یکپارچه منابع آب»، تلاش کرده انسجام قانونی، تعیین اهداف کمی و سازوکارهای نظارتی را فراهم کند تا قانون شفاف و پیگیری‌پذیر باشد.
وی تاکید کرد: امروز زمان تصمیم‌های جدی و اقدامات میدانی است؛ چراکه به صراحت اعلام می‌کنم یکی از ابرچالش‌های آینده کشور، بحران آب خواهد بود.
هادیان پور خاطر نشان کرد: این موضوع مستقیماً بر امنیت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ایران تأثیر می‌گذارد. از این‌رو انتظار می‌رود دولت در اجرای احکام فصل هشتم برنامه هفتم، به‌ویژه در حوزه‌های کاهش برداشت از منابع زیرزمینی، بازچرخانی پساب‌ها و اصلاح الگوی کشت، اقدام جدی انجام دهد. مجلس نیز در قالب نظارت بر اجرای برنامه، این موضوع را با حساسیت ویژه دنبال خواهد کرد تا هیچ فرصتی در مدیریت منابع حیاتی آب از دست نرود.
