سالانه یک سوم موالید کشور پیش از تولد، کشته میشوند.
«زن جوان ۳۰ساله باردار بر اثر استفاده از قرصهای سقطجنین پرخطر در اثر خونریزی فوت کرد…» این را معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی نیشابور محمد توحیدی میگوید.
بنیانگذار مؤسسه نفس سیمین رودی دوشنبه در برنامه «از سرگذشت» شبکه نسیم گفت که بیشترین دلیلی که باعث سقط میشود، «شیءانگاری جنین» است، یعنی یک عده فکر میکنند جنین یک شیء یا «خال گوشتی اضافه» است که مادر حق دارد آن را بردارد یا بگذارد، اصلاً به او به دیده یک انسان نگاه نمیکنند.
این درحالیست که طبق آمار، سقط جنین سالانه منجر به کاهش یکسوم موالید کشور میشود.
ماده ۵۶ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت سقط جنین ممنوع کرده و آن را یک جرم با جنبه عمومی و با مجازات دیه، حبس و ابطال پروانه پزشکی دانسته است. بر اساس این بند از قانون، تنها در مواردی مانند در خطر جدی قرار گرفتن جان مادر و منحصر شدن حفظ جان به سقط جنین، درخواست سقط قابل ارائه به مراکز پزشکی قانونی است.
ارائه آمار دقیق درباره سقطهای غیرقانونی ممکن نیست، چراکه این موضوع از نظرها محو است و مردم پنهانش میکنند. اما بااینحال آمار بیمارانی که بر اثر سقط کردن جنین خود در مراکز غیربهداشتی و غیرقانونی، فوت میشوند، قابلتوجه است.
بر اساس آمارهای موجود، سالانه بیش از ۴۰۰ هزار سقطجنین در ایران انجام میگیرد که تنها ۱۰ تا ۱۲ هزار مورد از این سقطها با مجوز قانونی انجام میشود. بهعبارتدیگر روزی حداقل ۱۰۰۰ سقطجنین.
مطالعات نشان میدهد ۹۳ درصد سقطها در شاکله خانواده و با تصمیم همسران اتفاق میافتد و تنها هفت درصد مربوط به روابط نامشروع است.
طبق یک آمار غیر رسمی، حدود ۳۷ درصد خانوادههای ایران تک فرزند یا بدون فرزند هستند و در این شرایط پدیده سقط در بستر اجتماعی آن به معنای از دست رفتن بخش قابل توجهی از سرمایه انسانی جامعه است.
منصوره راهگشا، متخصص زنان و زایمان، معتقد است که نباید از علل پزشکی در مورد سقط جنین غافل ماند. بسیاری از سقطها «ناشی از ناهنجاریهای کروموزومی» بوده و در صورت وقوع، باید پدر و مادر از نظر ژنتیکی بررسی شوند. علاوه بر آن بیشترین دلیل سقط جنین مسائل اقتصادی است.
اما در مقابل یک متخصص زنان و زایمان دیگر نسرین سحرخیز میگوید که ناهنجاری کروموزومی شامل درصد کمی از جامعه میشود و کسی هم منکر تأثیر شرایط اقتصادی بر سقطجنین نیست، اما با این حال «تجملگرایی و کمالگرایی» از مهمترین عوامل تمایل زوجها به سقطجنین است، در واقع برخی از زوجها ترجیح میدهند زمانی بچه به دنیا بیاورند که تمام فاکتورها و استانداردها را داشته باشند و پس از آن اقدام به فرزندآوری کنند.
صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور، معتقد است که راهکارهای جلوگیری از سقطجنین در قانون لحاظ شده است، اما «بازدارندگی» لازم را ندارد. علاوهبرآن دسترسی ساده به «داروهای سقط» باعث آمار بالای سقطجنین شده است بااینحال با ورود قانونگذار به اجراییکردن قانون و برخورد جدی با پزشکانی که تخلف میکنند، میتوان شاهد کاهش قتل نفس جنین بود.