سیستم مدیریت پورتال پایگاه خبری فرایش

سه دهه است که در نهاد ریاست جمهوری واحدی با ماموریت امور زنان شکل گرفته است. این واحد در ابتدا دفتری برای امور زنان بوده است که در دولت هفتم تبدیل به مرکز مشارکت زنان شد و در دولت نهم مرکز امور زنان و خانواده  نام گرفت و در ماه پایانی دولت دهم از مرکز تبدیل به معاونت ارتقاء پیدا کرد. تا امروز سه دولت است که این واحد با عنوان معاونت امور زنان و خانواده زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری است.

این واحد به علاوه مشاورین امور زنان و خانواده در دستگاه ها و سازمان های تابعه مجموعه ای را در دولت شکل می دهند که موظف است به امور زنان و خانواده بپردازد.

اموز زنان چه اموری است؟

"زنان به دلیل زن بودن" با مسائل، مشکلات، تبعیض ها و موضوعاتی روبرو هستند که بر اساس عدالت محوری در اسلام، قانون اساسی و اسناد بالادستی لازم است در جهت رفع آن مشکلات و تبعیض ها اقدامات لازم صورت گیرد. این مسائل در ابعاد مختلف فرهنگی، تربیتی-آموزشی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و سیاسی می باشند. به همین دلیل برای دستیابی به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی قوا، کلیه نهادها و سازمان ها و در دولت کلیه دستگاه ها و سازمان های تابعه موظف به اجرای طرح هایی متناسب با ماموریت همان دستگاه می باشند.

جایگاه معاونت امور زنان زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری چیست و چه گونه می تواند امور را پیش ببرد؟

در قوه مجریه هم بودجه و هم نفرات لازم و هم تخصص در وزارتخانه ها متمرکز است از این رو طرح ها توسط وزارتخانه ها و سازمان های تابعه باید اجرا شوند. هم چنین توسط نهادها و سازمان هایی که از اساس با ماموریت خاص تعریف و تاسیس شده اند و نفرات با همان تخصص و بودجه، برای همان کار را در اختیار دارند. بر این اساس بدیهی است نهاد موظف برای عملیاتی شدن طرح ها همان دستگاه ها و سازمان ها هستند نه معاونت امور زنان و خانواده.

وظیفه و ماموریت معاونت زنان و خانواده چیست؟

همان طور که معاون اول رئیس جمهور وارد اجرا نمی شود معاونت امور زنان هم وارد اجرا و عمل نمی شود. ورود معاونت به اجرا و کار صف و به عبارتی اجرای طرح ها کاری خارج از ماموریت معاونت است.

قانون برنامه و قوانین که بر اساس شرایط و نیازهای زمان مصوب شده اند موضوعات ضروری جهت اجرا را تعیین می کند. وظیفه معاونت امور زنان دستیابی به برنامه عمل و طرح و پی گیری جهت عملیاتی شدن طرح ها در راستای آن مصوبات توسط وزارتخانه ها و نهادها و سازمان ها است. بر این اساس می توان گفت جایگاه معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ستادی و ماموریت هایش عبارتند از:

1-تهیه و تدوین برنامه های لازم بر اساس سیاست های ابلاغی رهبری و قوانین مصوب

2- تهیه برنامه عمل بر اساس نیاز موجود

3- تهیه طرح های لازم جهت اجرا توسط دستگاه ها و نهادها و سازمان ها

4- پی گیری های لازم جهت اجرای طرح ها در دستگاه ها، نهادها و سازمان ها

5- نظارت و پایش اجرای طرح ها

6- بررسی و شناخت نیازها و ضرورت ها جهت تهیه لوایح قانونی به منظور تصویب و عملیاتی شدن آن ها به عنوان برنامه و قانون

7- تهیه لوایح لازم جهت رفع خلآهای قانونی و اصلاحات قانونی

8- پشتیبانی از پیشبرد و حمایت از کاری که در نهادها و سازمان ها باید انجام گیرد به وسیله انجام طرح ها و فعالیت های

9- شفاف سازی و اطلاع رسانی از کلیه فعالیت های در دست اجرا و اقدام اعم از آن چه در معاونت در جریان است و آن چه در دستگاه ها عملیاتی می شوند.

10- جلب حمایت های نظری مردمی و جریان سازی اجتماعی با هدف پیشرفت کار مشروط به این که طرح ها در دستگاه ها در حال اجرا باشند نه جریان سازی با هدف جریان سازی.

با توجه به این که امور زنان و خانواده امری ملی است، جریان سازی اجتماعی با هدف بهره برداری سیاسی خیانت به زنان و خانواده هاست که در قالب اهداف پنهان توسط برخی انجام گرفته و می گیرد. سیاسی کردن امور زنان با هدف بهره برداری سیاسی از طرح مشکلات زنان همواره در دستور کار برخی از جریان های سیاسی بوده است که با هدف بهره بردای سیاسی انجام گرفته است و می‌گیرد. 

بهره برداری از تحقیقات، محققان و کارشناسان جهت دستیابی به لوایح و طرح ها؛ و تعامل سازنده با سایر قوا و نهادهای مرتبط با زنان جهت سرعت بخشی به امور از جمله الزامات پیشبرد ماموریت ها توسط معاونت است.

 مجموعه آن چه معاونت موظف به انجام آن است به خوبی نشان می دهد که جایگاه معاونت امور زنان و خانواده جایگاهی ستادی است و نه صف. اجرای طرح ها وظیفه دستگاه هاست که هم بودجه را در اختیار دارند و هم نیروی لازم را.

مشاورین امور زنان و خانواده وزارتخانه ها مامور پیشبرد طرح ها در وزارتخانه ها:

مشاورین امور زنان و خانواده وزارتخانه ها در واقع بازوهای اجرایی معاونت در وزارتخانه ها و سازمان ها می باشند. این مشاورین موظف به پی گیری جهت عملیاتی شدن طرح ها در وزارتخانه ها و سازمان های تابعه و نهادها و ساطمان ها می باشند. سوال این است که فردی که توسط وزیر انتخاب شده و حکم از او می گیرد کجا پاسخگو می باشد؟ این فرد تا چه حد در خدمت اهداف و برنامه های معاونت قرار می گیرد یا می تواند قرار بگیرد؟

آن چه در این سه دهه اتفاق افتاده است اشکال در عمل را نشان داده است که ارتباط و انسجام سازمان یافته ساختاری بین این دو به درستی برقرار نبوده است. این عدم ارتباط سازمانی از چالش های جدی معاونت امور زنان و خانواده جهت عملیاتی کردن طرح ها بوده است. راهکاری که تا کنون مورد نظر بوده است این است که وزیر حتما در انتخاب مشاور امور زنان و خانواده نظر و تایید معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری را خواستار باشد. همین اشکال در طرح های وزارتخانه ها خاصه آن ها که به اسم زنان و خانواده عملیاتی می کند و اهدافی که معاونت دنبال می کند نیز بوده است.

وقتی همسر وزیر یا نزدیکان و بستگان و دوستان خانوادگی یا ارتباطات مردان در قدرت یا هم حزبی های سیاسی بر اساس این وابستگی ها پست ها را به نام زنان در اختیار بگیرند بی آن که توانایی شناختی و عملی و مدیریتی لازم را جهت انجام ماموریت های محوله داشته باشد نتیجه چه می شود؟ بدیهی است که آن چه بر زمین می ماند طرح هایی است که باید عملیاتی شوند.

این عقبه و عملکرد اضافه می شود به باورهای تبعیض آمیز، طرز فکر و نگاه فرودست به زنان که امور زنان را امری غیرواقعی و غیرلازم تلقی کرده و تاثیر ناصواب خود را بر عملکرد ضعیف وزارتخانه ها در این ارتباط داشته است. البته بده بستان های مردان که قدرت افزایی محور اصلی می شود راه بر اموری به عنوان امور زنان بسته است.

آن چه در این سه دهه اتفاق افتاده، نشان می دهد چالش های ذکر شده به اضافه مهمترین چالش که برخورد و بهره برداری سیاسی از امور زنان است باعث شده که معاونت امور زنان در عمل به عوض این که در جایگاه ستادی خود فعال باشد وارد کار صف شده است. به همین دلیل کارهای زیربنایی و رفع مشکلات زنان و خانواده بر زمین مانده که خود باعث تکثیر مشکلات شده است.

از اجرای طرح ها توسط این نهاد کتاب ها به عنوان گزارش عملکرد تهیه شده است که نهادی با جایگاه ستادی نباید به آن ها وارد می شده است. فقط به عنوان نمونه به بعضی از آن ها اشاره می شود:

تحویل دارقالی و سایر وسایل و ابزار کار که وظیفه خیریه ها و نهادهای حمایتی و در نهایت وزارت کار و تعاون اجتماعی یا دیگر وزارتخانه ها است.
آموزش های مختلف که وظیفه وزارتخانه مربوطه است.
دادن شیر به دختران مدارس یک منطقه محروم، ایضا دادن بسته های بهداشتی  واقلام دیگر و دیگر که یا وظیفه خیریه ها یا نهادهای حمایتی و یا وزارتخانه مربوطه است.
تهیه دانشنامه فاطمی
کشف ژنی خاص در موش که از اساس به امور زنان ربطی ندارد
نوشتن زندگی نامه زنان شهید که وظیفه بنیاد مربوطه، وزارت ارشاد، حوزه هنری و نهادهای فرهنگی است، ایضا زندگینامه هر بانوی نامدار یا تهیه فیلم.
تهیه فیلم از فلان افراد با شغل خاص که جایی هم برای پخش ندارد جز اینترنت، بزرگداشت برای فلان فرد یا فلان کارگردان برای عملیاتی شدن کدام طرح در دست کار وزارتخانه ای بوده است؟
تهیه فیلم از جانبازان شیمیایی که اصلا موضوع امور زنانی نیست.
حمایت از سمن های محیط زیست یا تشکیلات دیگر
نشست نقد فمنیزم یا هر نشست علمی دیگر وظیفه مراکز علمی و پژوهشی است نه معاونت.
طرح گفتگوی خانواده، وظیفه دستگاه های آموزشی، تربیتی و فرهنگی است.
اجرای طرح رحمت که می تواند وظیفه امور مساجد، سازمان تبلیغات یا وزارت ارشاد باشد.
پاسخگویی حقوقی، که وظیفه وزارت دادگستری و معاونین حقوقی وزارتخانه ها می باشد.
تهیه اطلس زنان و خانواده و اطلاع رسانی عمومی، آمار و اطلاعات از آسیب های اجتماعی و خانوادگی، این نوع کارها فقط با هدف دستیابی به طرح های لازم توجیه پذیر است نه برای اطلاع رسانی به عموم
برگزاری همایش ها و نشست ها و برگزاری نمایشگاه ها بی آن که طرحی در آن ارتباط در وزارتخانه ای در جریان باشد و با هدف حمایت از آن طرح برگزار شود. این همایش ها با هدف پنهان بهره برداری سیاسی در جریان بوده است.
فعالیت های حمایتی و خیریه ای که وظیفه نهادهای مربوطه است.

زمانی یکی از نمایندگان خانم مجلس، در توجیه دوبرابر شدن بودجه معاونت گفت که، زنان سرپرست خانوار هم دوبرابر شده اند. این حرف ناشی از عدم شناخت به وظیفه معاونت امور زنان و خانواده است. بودجه معاونت برای تقسیم کردن آن به زنان سرپرست خانوار نیست.

تقویت و گسترش احزاب و تشکل های مدنی و سیاسی همراستا با معاونت با امکاناتی که متعلق به همه زنان است. این کار خیانت به زنان است که امکانات متعلق به همه ملت خرج یک حزب یک جریان سیاسی شود. این کار به معنی بهره برداری سیاسی در جهت توان افزایی سیاسی از امکانات ملی و از سهم زنان است.

این موارد فقط نمونه هایی است از عملکرد نزدیک به سه دهه این معاونت. این فعالیت ها نه ماموریت معاونت است و نه در یک نهاد با جایگاه ستادی جای می گیرد.

باید توجه کرد از مهمترین موضوعات انجام طرح ها موضوع نظارت کیفی و نظارت بر انجام طرح در زمانبندی تعیین شده و نظارت محتوایی است. نظارت بر این که آیا طرح در راستای اهداف نظام و دستیابی به اهداف تعیین شده پیش می رود یا خیر. معاونت به لحاظ داشتن جایگاه ستادی و تعداد اندک نیرو امکانی برای این کار ندارد. این که گفته شود ناظر درون طرح دیده می شود، نیز گفته کاملا ناصحیحی است. ناظری که در اختیار مجری است برای کارفرما کار نمی کند.

مهمترین آسیب  ورود معاونت به کار صف چه می تواند باشد؟

مهمترین صدمه ورود معاونت به کار صف، عدم انجام ماموریت های محوله معاونت است. این کار خود به معنی تثبیت تبعیض و حفظ و تکثیر مشکلات زنان و خانواده است. برزمین ماندن مشکلات خود باعث تکثیر و تشدید مشکلات است. معاونت موظف است وزارتخانه ها را در رفع مشکلات زنان فعال کند. عمر هر دولت سال های محدود است با امکاناتی محدود و هر نهادی موظف است به وظایف خود عمل کند، هم وزارتخانه ها و هم معاونت ریاست جمهور.

وقتی معاونت وارد انجام کار صف می شود به این معنی است که هم در تهیه برنامه عمل ناموفق بوده است و هم در فعال کردن وزارتخانه ها ناتوان، و هم وظایف و ماموریت های محوله خودش برزمین مانده است. به این معنا که معاونت وظیفه خود را به درستی پی گیر نبوده و دستگاه ها در عملیاتی کردن طرح های لازم به صحنه نیامده اند. امور جامعه در وزارتخانه ها انجام می شود و ورود معاونت به کار اجرا بیانگر این است که امور زنان در وزارتخانه ها به درستی پی گیری نشده و از این رو مشکلات زنان و خانواده برزمین مانده است.

ورود معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به اجرای طرح ها یعنی رضایت دادن به فعالیت اندک با امکاناتی اندک با کار سمن ها در سطح منطقه و نه ملی. وظیفه معاونت انجام فعالیت های زیرساختی و مانا و فعال کردن وزارتخانه ها است، در حالی که ورود به کارهای اجرایی و عملیاتی پذیرفتن نقش یک مرکز خیریه به امور خیریه ای یا در حد تشکل های مردم نهاد است.

آن ها هم که به دنبال توان افزایی جریان سیاسی خود بوده اند از همین طریق به اسم اجرای طرح ها با سوء استفاده از برون سپاری، از بیت المال که متعلق به ملت است و از سهم زنان اشخاص و تشکل های جریان سیاسی خود را پرورانده اند، یعنی خود و جریان سیاسی خود را درشت کرده اند.

از نزدیک به سه دهه عملکرد با سپردن کارها به سمن ها کتاب ها به اسم انجام کار تهیه شده که از اصل و اساس کار اشتباهی بوده چرا که کار صف بوده و نه ستاد که جایگاه معاونت زنان ریاست جمهوری است. ناصحیح بودن سپردن کار به سمن ها از طرف معاونت  امور زنان و خانواده با جایگاه ستادی این نهاد موضوع نوشتار بعدی خواهد بود.

والسلام