در حقیقت و بدون اغراق، باید گفت که اگر جامعه پزشکی را از نظام سلامت جدا کنیم، نمیتوانیم به اهمیت جایگاه نظام سلامت بپردازیم. زیرا، شاکله اصلی نظام سلامت بر دوش جامعه پزشکی استوار است و آنچه در نظام سلامت رخ میدهد که باعث ارتقا و یا نزول جایگاه نظام سلامت میشود، حاصل خدمت پزشکان است. حالا این پزشکان یا جامعه پزشکی، شامل تمامی رشتههای مختلف پزشکی اعم از پزشک عمومی، متخصص، فوق تخصص، دستیار پزشکی و…، است.
حالا برای دومین سال متوالی است که اول شهریور به عنوان روز پزشک، درگیر بحران کرونا شده است و جامعه پزشکی، روز خود را با کرونا آغاز میکند. زیرا، در شرایط کنونی، دغدغه اصلی جامعه پزشکی کشور، کمک به بیماران کرونایی است تا شاید با درمان و کنترل این بیماری، بتوان شرایط خدمت به بیماران غیر کرونایی را نیز فراهم آورد. زیرا، همگان خوب میدانیم که با شیوع بیماری کرونا در کشور، ارائه خدمت به بیماران غیر کرونایی که البته تعدادشان هم کم نیست، دچار وقفه و اختلال شد. به طوری که با هر کدام از پیکهای کرونا، شرایط مراکز درمانی و بیمارستانها به گونهای تغییر کرده که باعث شده در این شرایط، حجم زیادی از خدمات و فعالیتهای درمانی متوجه بیماران کرونایی شود.
جامعه پزشکی از روز نخست که کرونا وارد کشور شد، تا الان یک روز آرام برای استراحت نداشته است. این شرایط، در روزهای ابتدایی شیوع کرونا، به مراتب سختتر بود. زیرا، کشور به یکباره وارد یک بحرانی شد که انتظارش را نداشت. تختهای بیمارستانی به اشغال بیماران کرونایی در آمد، پزشکان در ابتدا نمیدانستند چه داروهایی میبایست تجویز شود. کمبود تجهیزات و ملزومات پزشکی، کار را سختتر کرده بود و همه این مشکلات و کمبودها، دست به دست هم داده بود تا روزهای سختی را برای کادر درمان رقم بزند. تا جایی که شاهد جان باختن تعداد زیادی از پزشکان درگیر کرونا بودیم.
حال و هوای روزهای دفاع مقدس
نزدیک به ۱۸ ماه است که جامعه پزشکی کشور به حال و هوای هشت سال دفاع مقدس بازگشته است. آن روزها هم جامعه پزشکی در خط مقدم جبهه در کنار رزمندگان مشغول مداوای مجروحان بودند. آن روزها هم دارو و تجهیزات کم بود، اما جامعه پزشکی با دست خالی به مداوای رزمندگان مشغول بودند و همان روزها هم تعدادی از پزشکان رخت شهادت بر تن کردند.
حالا و در شرایط کرونایی کشور، جامعه پزشکی همچون روزهای هشت سال دفاع مقدس، در کنار سایر نیروهای سلامت، مشغول مبارزه با کرونا هستند.
جامعه پزشکی و خانواده آنها به شدت درگیر ویروس کرونا هستند و جدا از ترس و واهمه و مشکلات روحی و روانی کرونا که به آنها وارد میشود، بسیاری از جامعه پزشکی یکبار به ویروس کرونا مبتلا شده، بهبود یافتهاند و دوباره به سر کار برگشتهاند، به جز شهدا و جانباختگان کرونا در جامعه پزشکی تعداد زیادی هم جانباز داریم، به عنوان مثال در بیمارستان امام حسین رزیدنت طب اورژانس داریم که مبتلا به دیابت است، این پزشک در ماه آخر دوره دستیاری که میخواست تخصص بگیرد به کرونا مبتلا شد و متأسفانه چون دیابت داشت یک چشم او نابینا شد.
دوران هشت سال دفاع مقدس و روزهای کرونایی، نقاط مشترک زیادی برای جامعه پزشکی دارد که شاید مهمترین آنها، رشادت و از جان گذشتگی کادر درمان است. به طوری که در نظام نامه پزشکی، بیمارستانها باید فاصله حداقل ۷۰ کیلومتری با خط مقدم جنگ داشته باشند و جزو اصول بینالمللی جنگ است اما در دفاع مقدس ما بیمارستانهای صحرایی در نزدیک خط مقدم داشتیم. پزشک و پرستارانی که در این بیمارستانها قرار میگرفتند همانند رزمندههای خط مقدم بودند.
در بحران کرونا هم کادر درمان که شامل پزشکان هستند، در معرض خطر جدی قرار دارند.
نکته تشابه این دو مقطع تاریخی هشت سال دفاع مقدس و روزهای کرونایی، وجود پدیدههای ناشناخته در هر دو مقطع است. در زمان جنگ ما با یک پدیده ناشناخته چون بمباران شیمیایی مواجه شدیم و کادر درمان با یک گروهی از بیماران روبرو میشدند که نمیدانستند راه درمان آنها چیست، در مقطع فعلی هم کرونا یک پدیده ناشناخته برای کادر درمان است، کادر درمان هم وارد میدان مبارزهای شدند که هیچ تصویری از آن نداشتند.
کار جهادی، دیگر ویژگی مشترک این دو مقطع است. کادر درمان همانند رزمندگان با همان انگیزههای جهادی در میدان مبارزه حاضر شدند، در دوره هشت ساله جنگ اعمال جراحی طولانی مدت انجام میشد و پزشکان زیادی داشتیم که همانند سردارهای جنگ شبانهروزی در جبهه درمان حضور داشتند، در دوره کرونا هم اتفاقات مشابه زمان جنگ را میبینیم، کادر درمان بیادعا و بیوقفه در بیمارستانها و مراکز درمانی به مردم خدمت میکنند. این دو مقطع تاریخی نشانگر خدمت جامعه پزشکی به کشور است.
درخواست جامعه پزشکی
حالا که در روزهای سخت کرونایی قرار داریم، بیشتر از همیشه قدر دان زحمات و ایثارگریهای کادر درمان هستیم. و شاید این فرصت هرگز تکرار نشود که چنین صحنههای تلخی را ببینیم که پزشکان از شدت خستگی، فقط برای دقایقی کوتاه چشمان خود را میبندند تا استراحتی کرده باشند. درست در زمانی که ما بار سفر میبندیم و بدون توجه به پروتکلها، هر طور که دوست داریم رفتار میکنیم، جان کادر درمان در خطر است. زیرا، آنها در خط مقدم جنگ علیه کرونا ایستادهاند و اینگونه رفتارهای ما، باعث شدت خستگی آنها میشود.
جامعه پزشکی کشور از ما درخواست دارد که حداقل به فکر جان خودمان باشیم و با رعایت پروتکلهای بهداشتی، به کاهش موارد ابتلاء کمک کنیم.
جامعه پزشکی از ما میخواهد که با پایان یافتن روزهای سخت کرونایی، دوباره انگ فرار مالیاتی، دریافت زیرمیزی و…، به آنها نچسبد و همه چیز زود فراموش شود. زیرا، نباید حساب ۵ درصد پزشکانی که درآمدهای نجومی دارند، با آن دسته از جامعه پزشکی که درآمدهای حداقلی دارند و در تأمین هزینههای زندگی همچون سایر اقشار جامعه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکنند، یکسان و برابر محاسبه شود.
جامعه پزشکی این روزها همچون روزهای هشت سال دفاع مقدس، مشغول جنگ است. اما جنگ با کرونا به مراتب سختتر است، زیرا این ویروس هر لحظه با چهرهای جدید ظاهر میشود که میتواند تمامی محاسبات پزشکی را بر هم بزند و کار مقابله را سختتر و سختتر کند.