مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران، با انتقاد از روند درمان‌محور و پرهزینه نظام سلامت، تاکید کرد که در صورت تداوم وضعیت فعلی، «چاه ویل درمان» منابع را می‌بلعد بدون آنکه بهبود محسوسی در شاخص‌های سلامت حاصل شود و در عین حال از بازطراحی ساختار بیمه سلامت با محوریت «پیشگیری» و راه‌اندازی معاونت مستقل پیشگیری خبر داد و اجرای واقعی نظام ارجاع، استفاده از راهنماهای بالینی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای مدیریت هزینه‌ها و ارتقای سلامت جامعه را خواستار شد.
دکتر محمدمهدی ناصحی با اشاره به نقش سازمان بیمه سلامت در تامین منابع و حفاظت مالی از مردم در مقابل هزینه‌های سنگین درمان، در عین حال روند فعلی در حوزه درمان را چاه ویلی خواند که در صورت ادامه همین مسیر، نتایج مطلوب و قابل دفاعی نخواهد داشت و گفت: متاسفانه شاهدیم علیرغم اینکه در این چند ساله موسسات تشخیصی درمانی بسیار زیادی در کشور راه‌اندازی شده، اما حتی در حداقل‌ها هم به نتایج مناسبی نرسیده‌ایم؛ به طوری که به عنوان مثال بیماری‌های نظیر دیابت و فشار خون بیشتر و شایع‌تر شده‌اند و بسیاری از عواملی که سلامتی افراد را تهدید می‌کند، جلوی آن گرفته نشده است.
راه‌اندازی معاونت «پیشگیری» در بیمه سلامت برای اصلاح مسیر نظام درمان
او در این باره افزود: به همین جهت در حوزه سلامت سازمان بیمه سلامت که سازمان بزرگ بیمه پایه در کشور است، بر اساس مستندات علمی و تجربیات اجرایی برخی کشورهای دیگر، پیشنهادی ارایه و ساختار تشکیلاتی خود را تغییر دادیم با تاکید بر اینکه معاونت «پیشگیری» داشته باشیم و برای شروع کار لازم دانستیم این معاونت را به صورت مستقل داشته باشیم و همزمان با راه‌اندازی نظام ارجاع و پزشکی خانواده بتوانند همگام پیش روند و این کار بزرگ ملی اتفاق افتد.
پیشگیری مقدم بر درمان باشد
ناصحی با تاکید بر اینکه قطعا برای سلامت مردم باید پیشگیری مقدم باشد، ادامه داد: غیر از پیشگیری‌های اولیه، ثانویه و ثالثیه که مرسوم است، پیشگیری نخستین و همچنین پیشگیری سطح چهار نیز مطرح است که به بیمه‌ها وابسته است و بیمه‌ها در اینجا می‌توانند مداخله کنند. در پیشگیری نخستین برای سلامت فردی که می‌خواهد به عرصه زندگی وارد شود و مخصوصا هزار روز اول زندگی باید برنامه داشته باشیم؛ برای مادران باردار و نوزاد و شیرخوار. در این زمینه مخصوصا عوامل اجتماعی موثر بر سلامت مادر و کودک را در این طرح دیده‌ایم و در چند نقطه کشور نیز به صورت آزمایشی اجرا کرده‌ایم و نتایج هم در کوتاه مدت خوب بوده است.
مصرف دارو در ایران بیش از ۲ برابر مصرف به ازای جمعیت
او درباره پیشگیری سطح چهارم نیز گفت: این موضوع نکته مهمی است که متاسفانه مغفول مانده است. مداخلات غیرضرور و زیان‌آوری وجود دارد و باعث می‌شود سلامت فرد در حوزه‌های پزشکی و درمانی تهدید شود؛ مانند مصارف غیر ضرور دارو؛ به طوری که در کشور ما شاید بیش از دو برابر میانگین استاندارد دنیا به ازای جمعیت دارو مصرف می‌شود و بیش از چهار قلم در هر نسخه دارو تجویز می‌شود. در مورد اقدامات پاراکلینیک پرهزینه نیز روند همین طور است.
ناصحی ادامه داد: به این ترتیب لازم است نظام ارجاع صحیح در کشور فراهم شود و مخصوصا راهنماهای بالینی باید توسط معاونت درمان وزارتخانه کامل شود و در عرصه نظام ارایه خدمت قرار گیرد. در غیر این صورت اگر روند به همین صورت باشد ما چیز مشخصی را برای کنترل سلامتی مردم و همچنین کنترل هزینه‌ها نخواهیم داشت.
سرمایه‌گذاران غیرپزشک در بازار درمان
او در این باره افزود: هر موسسه تشخیصی درمانی که ایجاد می‌شود بار سنگینی را به نظام سلامت وارد می‌کند و هزینه‌هایی که وارد می‌کنند هزینه‌های غیرقابل تامینی است. این درحالیست که معمولا در کشورها یک حساب و کتابی هست و موسسات حتما باید بر اساس سطح بندی فعالیت کنند. الان شاید در استان تهران یا حتی در شهر تهران از یک شهر اروپایی موسسه تصویربرداری بیشتر وجود دارد. این‌ها نیاز القایی ایجاد می‌کنند و بالاخره لازم است آن موسسات بچرخند و برخی افرادی که عمدتا حرفه پزشکی هم ندارند، در این بازار به عنوان سهامدار، موسس و سرمایه‌گذار ورود کرده‌اند و قطعا این چنین افرادی دنبال سود هستند؛ متاسفانه رد پای این افراد را در نظام ارایه خدمات و درمان به وضوح می‌بینیم؛ مانند آنژیوگرافی‌های بی‌مورد، ام آر آی‌های بی‌مورد و آزمایشاتی که اصلا نیاز نیست.
هشدار درباره تجویز ۱۵ قلم آزمایش برای هر بیمار تهرانی
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت میانگین آزمایش برای هر فرد در تهران را ۱۵ قلم عنوان کرد و گفت: این تعداد یعنی اینکه هیچ حساب و کتابی در نوشتن آزمایشات نداریم. اگر تشخیص یک بیماری مطرح است باید آن اقلامی که مرتبط است نوشته شود نه اینکه یک نسخه الکترونیک ۱۵ قلمی نوشته شود. قطعا چنین مواردی از جهت علمی پذیرفته شده نیست و باید اصلاح شود.
او ادامه داد: در این راستا تنها بیمه سلامت نمی‌تواند اقدام کند بلکه لازم است سواد سلامت و آگاهی مردم افزایش یابد و همچنین همکاری سازمان نظام پزشکی، پزشکان، انجمن‌های مربوطه و وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها و ترسیم پروتکل‌ها و راهنماهای بالینی نیز لازم است.
نظام ارجاع و پزشکی خانواده، کلید کنترل هزینه‌های سلامت کشور
ناصحی تاکید کرد: بهترین راه و مسیر این است که نظام ارجاع و پزشکی خانواده را به طور صحیح در کشور اجرایی کنیم و همه این‌ها را ببریم در دل شبکه و نظام ارجاع. قطعا این موضوع به سود مردم است و در عین حال می‌توانیم هزینه‌ها و منابع سلامت را مدیریت کرده و به مسیرهای درست جهت دهیم. با توجه به تغییر شیوه زندگی، این اقدامات مخصوصا در کنترل بیماری‌هایی نظیر دیابت و فشارخون و ... بسیار اثرگذار است. همچنین سلامت روان و عوامل اجتماعی موثر بر سلامت نیز در دنیا بسیار مورد توجه است. ما نیز درکشور شبکه قوی داریم و مطمئنا اگر نظام سلامت‌مان بر اساس این شبکه بهداشت و درمان که از سطوح مختلفی نیز برخوردار است، فعالیت کند و این شبکه تقویت و به روز شود بسیار اثرگذار خواهد بود.
او همچنین بر لزوم استفاده از تکنولوژی روز دنیا و هوش مصنوعی در ارتقای سلامت جامعه تاکید کرد و گفت: شاید بسیاری از روش‌های سنتی دیگر پاسخگو نباشند. هدف مشخص است و آن هم سلامت افراد است. ولی باید مدل‌های ارایه خدمت با توجه به ذائقه نسل جدید تغییر کند. همچنین برای سالمندان باید توجه بیشتری صورت گیرد و در این زمینه نیز حتی در قوانین برنامه هفتم نیز جز چند سطری کوتاه، توجهی نشده است که نشان می‌دهد مقداری داریم بعضی از مسیرها را اشتباه می‌رویم و لازم است اصلاح شود.
